صفحه ۴۷

جهت صدور آنها می‎باشد.

ولی در جواب می‎توان گفت با توجه به عدم احراز اطلاق ادله تخییر نسبت به زمان و مکانی که اختلاف فاحش بین انواع شش گانه وجود دارد، این گونه روایات می‎تواند مؤید اصل بودن شتر در زمانی که ادله تخییر اجمال دارد، باشند.

شاهد بر اصل بودن شتر علاوه بر آنچه ذکر شد این است که تغلیظ در بعضی روایات در قتل شبه عمد و خطا با سن شتر تعیین شده است.وسائل الشیعة، ابواب دیات النفس، باب 2، احادیث 1 و 4 و 9. فقهای سنت نیز همین امر را دلیل بر اصل بودن شتر قرار داده اند، و همچنین دیه جراحات گوناگون در روایات بر اساس شتر تعیین شده است، پس معلوم می‎شود شتر اصل است.

بنابراین احتیاط اقتضا می‎کند که اصل همان صد شتر قرار داده شود، منتهی برای تسهیل امر نسبت به پرداخت کننده دیه و گیرنده آن، اداء عین آن لازم نیست بلکه اداء قیمت آن یا بدل معادل آن از سایر انواع شش گانه نیز جایز است و روایت عبدالرحمن بن حجاج که در دسته هفتم ذکر شد صریحا بر آن دلالت می‎کند.

و در زمان ما که حله یمانی و نیز دینار و درهم مسکوک به عنوان پول رایج از بین رفته است و تهیه شتر، گوسفند و گاو نیز معمولا مستلزم مشکلاتی فراوان برای دهنده و گیرنده می‎باشد باید صد شتر معمولی را بر اساس قیمت منطقه شترداران به پول رایج تقویم نموده و

ناوبری کتاب