آیت‌الله منتظری

[اشکالات وارد بر اصل بودن شتر و پاسخ آنها]

ممکن است گفته شود:

اولا - اگر اصل در دیه صد شتر باشد، در زمان ما و در مناطقی که شتر بسیار کم و گران می‎باشد مستلزم اجحاف فوق العاده بر جانی و قاتل می‎شود و چه بسا اکثر افراد متوسط توان پرداخت آن را نخواهند داشت و چنین تشریعی چه بسا مخالف حکمت شارع باشد.

ولکن در جواب گفته می‎شود: در روایت عبدالرحمن بن حجاج - که در دسته ششم ذکر شد - امام صادق (ع) از حضرت علی (ع) نقل کردند که فرمودند: "... و علی اهل البوادی مأة من الابل" و در صدر همین روایت در کلام ابن ابی لیلی چنین بود که "در جاهلیت برای اهل ابل صد شتر قرار داده شده است" و حضرت علی (ع) آن را تأیید کردند.

یعنی ملاک منطقه ای است که شتر دارند چنین افرادی باید صد شتر بدهند و اگر دیگران که در منطقه دیگری زندگی می‎کنند بخواهند قیمت شتر را بدهند باید همان قیمت منطقه شترداران را ملاک قرار دهند؛ و بدیهی است که معمولا شتر در مناطق دارای شتر ارزان تر از مناطق دیگری است که شتر یافت نمی شود و یا بسیار نادر است.

ثانیا - این گونه روایات که دلالت بر انحصار دیه در شتر می‎کنند یا اینکه تا زمانی شتر باشد نوبت به انواع دیگر نمی رسد، مورد اعراض اصحاب می‎باشند و این اعراض نشانه اختلالی در سند یا دلالت یا