آیت‌الله منتظری

[روایات تخییر و اطلاق آن نسبت به همه زمانها]

و از همه مهمتر این که بر فرض دلالت روایات مربوطه بر تخییر، اطلاق احوالی آنها نسبت به زمان و مکانی که اختلاف فاحش بین قیمت آنها وجود دارد مانند زمان ما معلوم نیست، و مورد بحث را نباید به تخییر بین انتخاب یکی از خصال ثلاث در کفارات و یا تخییر در خواندن سوره بقره مثلا و سوره کوچکی مانند توحید در نمازهای واجب قیاس کرد؛ زیرا درست است که تفاوت بین افراد و مصادیق در دو مسأله فاحش است اما انتخاب هرکدام امری است غیر مالی و شخصی و هیچ ارتباطی به دیگری ندارد؛ ولی دیه، هم امر مالی است و هم مربوط است به طرفین و چه بسا به اطراف متعددی، و یکی از هدف های تشریع دیه رفع خصومت در زمینه انتقام گرفتن و ارضاء مجنی علیه یا وارثان او می‎باشد و چنین هدفی هرگز در مخیر گذاشتن جانی بین اموری که تفاوت آنها از نظر مالی فاحش است محقق نخواهد شد، بخصوص که می‎دانیم اکثر افراد در امور مالی کمترین را انتخاب می‎کنند.

به علاوه در مواردی که شارع چند چیز را مصداق یا اماره چیز دیگری قرار می‎دهد مانند: علامات کر و علائم سفر و حد ترخص، متفاهم عرفی از ادله آنها این است که همه آنها عرفا نزدیک به هم و