صفحه ۱۱۲

واجد شرایط - که از شرایط اساسی اعمال سلطه توسط وی می‎باشد - اجازه مجازاتی بیش از اندازه و مقدار مورد نیاز را به وی نمی دهد.

[عدم جواز هتک کرامت انسانی در تعزیر]

پرسش پنجم - با توجه به این که تعزیر مجازاتی است که چگونگی آن از شرایط زمان و مکان تأثیر می‎پذیرد و حتی برخی از فقها همچون شهید اول، آن را تابع عرف می‎دانندالقواعد والفوائد، ج 2، ص 144، قاعده 204، مکتبة المفید. و نیز بر مبنای اصل کرامت انسانی که حضرتعالی نسبت به آن تأکید فرموده اید، آیا می‎توان به این نتیجه دست یافت که چگونگی مجازات های تعزیری - که بیشتر مجازات های اسلامی را تشکیل می‎دهند - نباید با عقلانیت جمعی جامعه که بنابر قول شهید، همان عرف است در تعارض قرار گیرد، و نباید به گونه ای باشد که در باور عمومی مردم در یک زمان هتک کرامت انسانی تلقی شود؟

جواب: همان گونه که در پاسخ قبلی اشاره شد از لسان روایات حدود و تعزیرات فهمیده می‎شود که هدف مهم شارع از تشریع آنها اصلاح فرد و جامعه و تأدیب و تربیت افراد خاطی و مجرم می‎باشد. و چون تشریع آنها برخلاف اصل اولی تسلط هر انسانی بر خود می‎باشد، لذا باید به قدر متیقن که مورد اذن قطعی شارع می‎باشد اکتفا نمود؛ و آن مواردی است که تعزیر، کمتر موجب هتک وی گردد. و اگر نوع تعزیر یا شکل اجرای آن موجب هتک کرامت انسانی و در تعارض با مبانی و ارزشهای پذیرفته شده اخلاقی در یک جامعه باشد، دلیلی بر جواز آن وجود ندارد.

ناوبری کتاب