صفحه ۴۴

لاجل معلولیته و ضعفه الوجودی و له مرتبته و درجته المخصوصة .

و علیه فان نظام الوجود عبارة عن وجود کامل لا متناه مستقل جامع لکل الکمالات، و له مظاهر لیست مستقلة عنه بل حقیقة ذاتها فی الحدوث و البقاء عین التعلق و الارتباط به، کالشئ المستقل الذی یعکس الظل، او المصباح الذی یرسل النور.

و مثل هذا الوجود اللامتناهی، واجب الوجود بذاته و عین الوجوب والضرورة الازلیة، غنی عن الغیر، بل لا یمکن تصور غیر له سوی اشعاعاته و ظهوراته المنبثقة من صقع ذاته.

کما قال الشاعر سعدی الشیرازی (ره):

ره عقل جز پیچ در پیچ نیست ____ بر عارفان جز خدا هیچ نیست
توان گفتن این با حقیقت شناس ____ ولی خرده گیرند اهل قیاس
که پس آسمان و زمین چیستند ____ بنی آدم و دیو و دد کیستند
پسندیده پرسیدی ای هوشمند ____ بگویم گر آید جوابت پسند
که هامون و دریا و ماه و فلک ____ پری، آدمیزاد و دیو و ملک
همه هرچه هستند از آن کمترند ____ که با هستی اش نام هستی برند
عظیم است پیش تو دریا به موج ____ بلندست خورشید تابان به اوج
ولی اهل صورت کجا پی برند ____ که اصحاب معنا به ملکی درند
که گر آفتابست یک ذره نیست ____ وگرهفت دریاست یک قطره نیست
چو سلطان عزت علم برکشد ____ جهان سربه جیب عدم درکشدبوستان سعدی.

ناوبری کتاب