ابن عباس نقل میکند که پیامبر(ص) ضمن خطبه ای چنین فرمود: "... آگاه باشید که همانا روز قیامت عده ای از مردان امت مرا در سلک اصحاب الشمال برای حساب کشی میآورند؛ پس من میگویم: پروردگارم ! اصحابم. آنگاه [از جانب حق تعالی ] جواب داده میشود: "تو نمی دانی اینها بعد از تو چه کارهایی انجام دادند" و من همان گفته عبد صالح [حضرت عیسی (ع)] را میگویم که گفت: (و کنت علیهم شهیدا ما دمت فیهم فلما توفیتنی کنت أنت الرقیب علیهم)سوره مائده، آیه 117. [یعنی: پروردگارا تا من زنده و در بین مردم بودم شاهد و ناظر اعمال آنان بودم ولی پس از این که مرا از دنیا بردی دیگر خودت ناظر و رقیب کارهای آنان بودی.] آنگاه ندا میرسد: "این عده پس از مرگ تو از راه و رسم اسلام مرتد شدند و به پیشینیان خود برگشتند".
همین روایت را ترمذی نیز در کتاب خود در تفسیر سوره انبیاء نقل کرده است.سنن ترمذی، ج 5، ص 4، حدیث 3215.
و در کتاب موطاء مالک [در بحث از جهاد و شهداء فی سبیل الله ]کتاب الجهاد، الشهداء فی سبیل الله، ج 1، ص 307. به نقل از ابی النضر چنین آمده است: پیامبراکرم (ص) در حق شهدای جنگ احد فرمود: "این شهدا را من در حق آنها شهادت میدهم که قطعا اهل فلاح