صفحه ۹۲

برای تو حلال قرار دادیم، مالت را نزد خود نگاهدار. و هر چه در دست شیعیان ما از زمین است برای آنان حلال است تا آنگاه که قائم ما قیام کند، و مالیات آنچه را که در دست آنان است دریافت کند و زمین را در دست آنان باقی می‎گذارد. و اما آنچه در دست غیر آنان است کسب آنان از زمین بر آنان حرام است تا آنگاه که قائم ما قیام کند و زمین را از دست آنان بازستاند و با حقارت آنان را بیرون راند.

عمر بن یزید گوید: ابوسیار به من گفت: من از اصحاب ثروت و کسانی که کارهایی بر عهده دارند کسی را سراغ ندارم که چون من مال حلال مصرف کند، مگر کسانی که اموالشان بر آنان حلال شده است.تذکره ‏403/2.

شیخ نیز مانند این روایت را نقل کرده است.عن ابی جعر(ع) قال: وجدنا فی کتاب علی (ع): ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین. انا و أهل بیتی الذین اورثنا الارض و نحن المتقون، و الارض کلها لنا فمن احیا ارضا من المسلمین فلیعمرها و لیؤد خراجها الی الامام من اهل بیتی، و له ما اکل منها، فان ترکها او اخربها فاخذها رجل من المسلمین من بعده فعمرها و احیاها فهو احق بها من الذی ترکها، فلیود خراجها الی الامام من اهل بیتی و له ما اکل منها، حتی یظهر القائم (ع) من اهل بیتی بالسیف فیحویها و یمنعها و یخرجهم منها کما حواها رسول الله(ص) و منعها، الاما کان فی ایدی شیعتنا فانه یقاطعهم علی ما فی ایدیهم و یترک الارض فی ایدیهم. وسایل ‏329/17، کتاب احیاء موات، باب 3، حدیث 2.

سند این روایت صحیحه است، و شرح آن به هنگام بحث از روایات تحلیل در مباحث همین کتاب گذشت. از این روایت استفاده می‎شود که زمین به طور مطلق که بخشی از آن زمینهای موات است از آن امام است و آنان آن را برای شیعیانشان مباح کرده اند و گرفتن حقوق مالی و حتی بازگرداندن اصل آن، حق آنان است و این خود دلیل بر این است که رقبه زمین ملک افراد نمی شود و زمین همچنان ملک امام باقی است. بله، ما احتمال دادیم که الف و لام در "الارض" برای استغراق نباشد بلکه الف و لام عهد باشد و اشاره به زمین بحرین باشد که سواره و پیاده ای برای گرفتن آن تاخته نشده همانگونه که در موثقه سماعه آمده است.عن عمر بن محمد بن یزید، قال: سمعت رجلا من اهل الجبل یسأل ابا عبدالله(ع) عن رجل اخذ ارضا مواتا ترکها اهلها فعمرها و کری انهارها و بنی فیها بیوتا و غرس فیها نخلا و شجرا. قال: فقال ابو عبدالله(ع): کان امیرالمؤمنین (ع) یقول: من أحیا ارضا من المؤمنین فهی له، و علیه طسقها یؤدیه الی الامام فی حال الهدنه، فاذا ظهر القائم (ع) فلیوطن نفسه علی ان تؤخذ منه. وسایل ‏382/6، ابواب انفال، باب 4، حدیث 13.

ناوبری کتاب