آیت‌الله منتظری

گرفته و به دیگری که صلاح می‎داند واگذار کند."استبصار ‏108/3، کتاب بیوع، باب من احیا، ذیل حدیث 4.

6 - در کتاب جهاد مبسوط پس از ذکر زمینهای مفتوح عنوه آمده است: "اما زمینهای موات به غنیمت در نمی آید، و آن ویژه امام است، پس اگر یکی از مسلمانان آن را احیا کرد اولی به تصرف در آن است و اجاره آن برای امام است."نهایه 418/_420.

ملاحظه می‎فرمایید که این شیخ طوسی کارشناس فقه شیعه امامیه است که ملکیت رقبه زمین احیا شده را برای احیا کننده در چهار کتاب خویش مورد انکار قرار داده است.

بله، در کتاب احیاء الموات مبسوط می‎نویسد: "زمینهای موات نزد ما ویژه امام است و هیچ کس با احیا مالک آن نمی شود مگر آنکه امام به وی اجازه دهد."نهایه 442/.

و ظاهر سخن ایشان این است که ملکیت حاصل می‎شود، مگر اینکه بگوییم این ملکیت، ملکیت حیثیت احیا و آثار آن است، یا اینکه مراد از اجازه امام اجازه او در تملک است که گویی رقبه زمین را برای امام فروخته است، پس تهافتی بین دو سخن ایشان نیست.

7 - قاضی ابن براج در مهذب در باب زمینهای انفال گوید: "و آن ویژه امام است نه دیگر مردم؛ و او می‎تواند با بخشش و فروش و غیر آن از دیگر تصرفات هر گونه که صلاح بداند در آن تصرف کند، و نیز او(ع) می‎تواند به هر که صلاح بداند از نصف یا ثلث یا ربع واگذار کند، و پس از گذشت زمان قرار داد آن را از وی باز پس گیرد و به دیگری واگذار کند، مگر اینکه موات بوده و او احیا کرده باشد که در این صورت از دست کسی که آن را احیا کرده باز پس گرفته نمی شود، و او اولی به تصرف است تا هنگامی که همانگونه که دیگران اجاره