صفحه ۷۲

کسی که زمین را دیوارکشی کند از آن اوست."دروس 292/.

3 - باز بیهقی به سند خود از سمره از پیامبر(ص) روایت کرده است که فرمود: کسی که بر چیزی دیوار بکشد از دیگران بدان سزاوارتر است.مغنی ‏153/6.

[معنی تحجیر (سنگچین) چیست ؟]

و اما اینکه معنی سنگچین کردن چیست و با چه چیز تحقق می‎یابد، ظاهرا این یک مسأله عرفی است که با خط کشی و کشیدن مرز و علامت گذاری و مانند آن تحقق می‎یابد، و در حکم آن است شروع به احیا و ایجاد برخی آثار آن، از تذکره خواندیم که گفت: شروع کننده در احیاء موات تا هنگامی که آن را تمام نکرد است را سنگچین کننده می‎نامند. پیش از این از مبسوط و مغنی نیز کلامی را در این زمینه یادآور شدیم.

1 - نهایه ابن اثیر در معنی تحجیر می‎نویسد: "گفته می‎شود: حجرت الارض و احتجرتها هنگامی که بر زمین علامت روشنی قرار دهی که دیگران را از آن باز دارد."من سبق الی مالم یسبقه الیه مسلم فهو احق به. مستدرک الوسائل ‏149/3. عوالی الئالی ‏480/3.

2 - در شرایع آمده است: "تحجیر آن است که بر زمین مرزهایی قرار دهد، یا دیواری بر آن بکشد، و اگر کسی بر سنگچین اکتفا کرد و به آبادانی نپرداخت امام او را بر یکی از دو کار مجبور می‎کند، یا آن را احیاء کند و یا دست از آن بردارد. و اگر امتناع کرد حاکم آن را از دست وی خارج می‎کند تا زمین معطل نماند.

و اگر کسی زمین سنگچین شده را تصرف کرد و آباد کرد تا هنگامی که سلطان دست او [سنگچین کننده ] را کوتاه نکرده، یا به وی [آباد کننده ] اجازه نداده صحیح

ناوبری کتاب