صفحه ۷۱

منتقل کرد دومی به منزله اولی است چون صاحب آن وی را جایگزین خود کرده است، و اگر از دنیا رفت وارث وی احق از دیگران است... پس اگر دیگری بر وی پیشی گرفت و آن را احیا کرد دو نظر است، یکی اینکه احیا کننده مالک آن می‎شود زیرا احیا موجب ملکیت می‎شود... دوم اینکه، مالک نمی شود چون مفهوم این فرمایش پیامبر(ص) که می‎فرماید: هر که زمین مرده ای را احیا کند که مال کسی نیست" و نیز این روایت که "در حق غیر مسلمان از آن اوست" این است که اگر حق مسلمان در آن باشد چنین اجازه ای نداشته و ملک او نیست. و نیز بر اساس روایتی که می‎گوید: هرکس بر چیزی سبقت گیرد که مسلمانی بر آن سبقت نگرفته است او به آن سزاوارتر است."جواهر ‏56/38.

[چند روایت در باب تحجیر]

در اینکه سنگچین کردن مفید اولویت و احقیت است، علاوه بر سخن صاحب جواهر که ادعای اجماع و عدم خلاف بر آن داشت، و علاوه بر اینکه عرف جامعه این را می‎پسندد و حق پیشتازی و ارزش کار سنگچین کننده را محترم می‎شمارد و مزاحمت او را تضییع حق وی می‎داند، روایات زیر هم بر آن دلالت دارد:

1 - روایتی که از پیامبر(ص) نقل شده که فرمود: "کسی که به چیزی سبقت گیرد که مسلمان بدان سبقت نگرفته است او بدان سزاوارتر است" این روایت در مستدرک از عوالی اللئالی نقل شده است تذکره ‏410/2. پیش از این مانند آن را از مغنی و از ابو داود روایت کردیم.

2 - ابو داود به سند خود، از سمرة از پیامبر(ص) روایت کرده که فرمود:

ناوبری کتاب