آیت‌الله منتظری

آنگاه ایشان به تفصیل چگونگی احیاء منزل، بارانداز و مزرعه را یادآور شده است، که می‎توان بدان مراجعه نمود.

دو نکته قابل توجه

در پایان این مسأله دو نکته است که لازم است بدان توجه شود

نکته اول: [آیا در نظر عرف قصد ملاک است یا واقعیت خارجی ؟] بر اساس آنچه از مبسوط و شرایع و تذکره و نیز مسالک خواندیم صدق احیا به حسب آنچه انسان در صدد آبادی آن است متفاوت است، دیوار کشی به قصد ساختن بارانداز و محل نگهداری احشام احیا محسوب میشود اما برای خانه سازی تا هنگامی که سقف کامل یا ناقص زده نشود احیا محسوب نمی شود.

و برخی بر این عقیده اند که قصد، دخالت در آبادی ندارد و کوچکترین علایم آبادانی احیا را متحقق می‎سازد. از سخنان تذکره این نظریه برداشت می‎شود. ایشان در این زمینه می‎گویند: "اگر کار بخصوصی را در نظر داشت و عملا نوع احیایی را انجام داد که اگر آن را قصد کرده بود مالک می‎شد مثلا اگر زمینی را به قصد خانه سازی دیوارکشی کرد، و این دیوارکشی در حد احیا بارانداز بود آیا ملکیت حاصل می‎شود؟ به نظر من حاصل می‎شود، چون قصد بارانداز می‎کرد مالک آن می‎شد، [پس اکنون که قصد هم نکرده باید مالک شود] و این یکی از دو نظر شافعی است. نظر دیگر شافعی این است که با این کار مالک نمی شود و الا لازم می‎آید که برای همیشه به حداقل آبادانی، احیا حاصل شود، و محال بودن نتیجه ممنوع است."سرایر 111/_112. [یعنی هیچ اشکال عقلی در این نتیجه که به حد اقل آبادانی احیا حاصل شود نمی باشد] از جواهر نیز استفاده می‎شود که قصد متأخر بخاطر عدول از تصمیم برای احیا