صفحه ۵۴

ایجاد قرقگاه امام معصوم (ع) است یا هرگونه امام واجد شرایط را شامل می‎شود؟ دراین مورد دو نظر است، و شاید ظاهر کلام آنان همان اول باشد، ولی به نظر ما همانگونه که پیش از این یادآور شدیم نظر دوم درست است، و این حق هر کسی است که ولایت امر مسلمانان را به حق برعهده دارد و حکومت او در جهت مصالح مسلمانان باشد، و پیامبر اکرم (ص) نیز دارای قرقگاه بود به عنوان اینکه امام مسلمانان و ولی امر آنان است.

در کتاب دروس برای تملک به واسطه احیا شرایط نه گانه ای را به شرح زیر یاد آور شده است:

1 - اجازه امام - بنابر اظهر - 2 - احیا کننده مسلمان باشد 3 - بتوان آن را از موات بودن خارج کرد، مانند کشیدن دیوار و زدن سقف برای ایجاد مسکن، و پرچین زدن و جدا ساختن منطقه ای برای چار پایان. 4 - آن زمین ملک مسلمان یا معاهدی نباشد و سنگچین نیز طبق آنچه گفتیم حکم مملوک را دارد. 5 - جای ویژه عبادت نباشد، مانند سرزمین عرفات و منی 6 - از زمینهایی نباشد که قرقگاه پیامبر(ص) و یا امام معصوم (ع) است و برای چهارپایان زکات و جزیه اختصاص داده شده است. 7 - حریم ملک آبادی نباشد. 8 - پیامبر یا امام آن را به کسی واگذار نکرده باشند. 9 - تصرف کننده قصد تملک داشته باشد و اگر اسباب ملک بدون قصد تملک باشد ظاهرا ملکیت حاصل نمی شود.جواهر ‏54/38.

در اینکه ایشان شرط کرده اند که احیا کننده مسلمان باشد سخنی است که پس از این بدان خواهیم پرداخت. و مورد موثقه محمد بن مسلم در باب زمینهای موات زمینهای یهود و نصاری است که پس از این خواهیم گفت. شرط سومی که ایشان برشمرده اند همان احیا است نه اینکه شرط احیا باشد.

و اینکه در آخر کلام، قصد تملک را آورده اند اولا: این خود اول کلام است که آیا احیا موجب تملک رقبه زمین می‎گردد، که بعدا بدان خواهیم پرداخت. ثانیا: اینکه قصد در تملک شرط باشد محل اختلاف است.

ناوبری کتاب