صفحه ۴۹

نمی توان مزاحمتی برای صاحبان حق در جهت چرای گوسفندان ایجاد کرد، اما دیگر انتفاعات را دلیلی بر منع آن نداریم، و این خود بهترین گواه است بر اینکه رقبه حریم به ملکیت در نمی آید و الا تصرف در آن به هیچ وجه جایز نبود. و در اینجا نکته ای است شایان توجه.

در مورد حکم حریم آبادی ها و روستاها می‎توان به مغنی ابن قدامه مراجعه نمود.وسایل ‏331/17، ابواب احیاء موات، باب 5 حدیث 1. و نیز ابواب احیاء موات، باب 7 حدیث 3.

در کتاب مغنی آمده است:

"و آنچه نزدیک به زمینی است که آباد شده و به مصالح آن تعلق دارد مانند راهها، سیل گاه، جایگاه ریختن زباله، خاک انداز، جایگاه ابزار آلات، بدون هیچ اختلافی در مذهب، احیاء آن جایز نیست، و نیز آنچه جزء مصالح روستا است مانند کرانه ها، چراگاهها، جایگاه جمع آوری هیزم، راهها، سیل گاهها با احیا به ملکیت در نمی آید، و در میان اهل علم کسی که مخالف این نظر باشد را نمی شناسم، و نیز حریم چاه و نهر و چشمه؛ و هر چیزی که ملک کسی است و به مصالح آن مربوط می‎باشد احیاء آن جایز نیست."ر،ک : وسایل ‏336/17، ابواب احیاء موات، باب 9 حدیث 2.

در جواهر ذیل شرط سوم، پس از نقل گفتار مرحوم محقق که می‎گوید: "ساختن و تعمیر عبادتگاه (مشاعر) که زیانی بدان نمی رساند بی اشکال است" می‎نویسد: "این سخن غریبی است، بلکه می‎تواند منافی ضروری باشد، بلکه گشودن این باب باعث بیرون رفتن این اماکن مقدس از جایگاه اصلی آن می‎گردد."جواهر ‏35/38و36.

البته اگر ساختن بنا در عبادتگاهها (مشاعر) و تملک آن در نهایت باعث ایجاد ممنوعیت برای استفاده از آن گردد ظاهرا اشکال صاحب جواهر وارد است، ولی اگر مقصود ساختن بنا در آن است تا در مواقع سرما و گرما افراد در امان باشند و مانع

ناوبری کتاب