صفحه ۴۶

حضرت فرمود: اگر این املاک مال خود اوست اشکالی ندارد.عن رسول الله (ص) انه قال: من احیا مواتا من الارض فی غیر حق مسلم فهو له، و لیس لعرق ظالم حق. سنن بیهقی ‏142/6، کتاب احیاء موات، باب من احیا ارضا میتة ... .

و ظاهرا مراد از محمد بن عبدالله [در زنجیره سند روایت ] محمد بن عبدالله بن زراره است که بزنطی از وی بسیار روایت نقل کرده است و او فردی است ثقه و روایت صحیحه است. و مانند آن صحیحه - یا خبر - ادریس بن زید از ابوالحسن (ع) است که گفت: از آن حضرت پرسیدم و گفتم: فدایت گردم، فردی از ما دارای ملکی است که برای آن حدود و حریم است و چارپایان و چراگاهایی داریم، و افرادی نیز هستند که گوسفند و شتر دارند و نیاز به این چراگاهها دارند آیا وی می‎تواند چون خود بدان نیازمند است آنجا را قرق کند [و از ورود شتر و گوسفند دیگران جلوگیری کند]؟ فرمود: "اگر زمین از آن اوست می‎تواند آن را قرق کند و آن را طبق نیاز خود به مصرف برساند" گوید: به آن حضرت گفتم: آیا آن شخص می‎تواند آن چراگاهها را بفروشد؟ فرمود: "هنگامی که زمین زمین اوست اشکالی ندارد."جواهر ‏34/38و35.

در زنجیره سند این روایت ادریس بن زید مورد اختلاف است و بعید نیست آدم خوبی باشد پس روایت "حسنه" می‎باشد. در حاشیه کافی که به چاپ رسیده آمده است: این همان ادریس بن زیاد است که فردی "ثقه" است و در این صورت روایت صحیحه است.

در جواهر نیز به این دو روایت به عنوان حق حریم، استدلال شده، ولی آن خالی از اشکال نیست، زیرا ممکن است چراگاه که در این دو روایت آمده بخشی از زمین احیا شده بوده که بخاطر علوفه آن برای چرا مورد استفاده قرار می‎گرفته، نه اینکه از مراتع

ناوبری کتاب