صفحه ۴۴۱

شناخته نشود بایستی آن را به بیت المال (حاکم شرع) پس داد.

(لسان العرب - ج 12، ص 373 - 374 / مبانی - ج 3، ص 321)

معروف: شناخته شده، مقابل منکر، کار خیر. کار خیری که به دیگران برسانی، در اصطلاح شرع: هر آنچه خوبی آن به وسیله عقل یا شرع شناخته شود و به تعبیر دیگر، آنچه که مردم با ذوق مکتسب از حیات اجتماعی متداول آن را خوب می‎دانند.

(معارف و معاریف - ج 9، ص 493)

مغالطه: (اصطلاح منطقی) مغالطه در اصطلاح منطقیین قیاس فاسدی است که منتج به نتیجه صحیح نباشد و فساد آن یا از جهت ماده است یا از جهت صورت یا از جهت هر دو. فساد قیاس از جهت صورت، عدم رعایت شرائط لازم در هیئت و شکل و از جهت ماده اثبات مطلوب با مقدمات قیاسی است که مطلوب با طرفین قیاس یکی باشد که از نوع مصادره بر مطلوب است.

مغالطه عام الورود: عبارت از قیاسی است که به وسیله آن هم اثبات مطلوب و هم نقیض آن ممکن باشد.

(فرهنگ معارف اسلامی ‏302/4)

مفسد فی الارض: آن که در زمین ایجاد فساد و تباهی کند. فساد در زمین را به سه معنی دانسته اند: 1- دعوت مردم به کفر 2- راهزنی و ایجاد ناامنی (هرج و مرج) 3- پیمان شکنی. برخی نیز این سه را با هم در مفسد فی الارض لازم دانسته اند 1- آنانکه مردم را از پذیرش اسلام جلوگیر شوند 2- مردم را وادار به مخالف می‎کردند و بعضی از مردم ضعیف را می‎ترساندند و میان مسلمانان نمامی می‎کردند 3- راهزنی می‎کردند و مردم را مسخره کرده و دین اسلام را به زشتی معرفی می‎کردند. کلمه مفسد یعنی تباه کننده طبق اصطلاح قرآن نقطه مقابل مصلح یعنی اصلاح کننده به کار رفته است و چون مقدار صلاح و فساد از این دو کلمه معلوم نمی شود پس می‎توان گفت: این دو کلمه شامل کوچکترین اصلاح و افساد می‎شود.

(دانش نامه قرآن و قرآن پژوهشی - ج 2 - ص 2130)

ناوبری کتاب