آیت‌الله منتظری

می‎نامند. این عوالم عوالمی واقعی تکوینی مستقل ازذهن و اعتبارند و عالم بالاتر منطوی عوالم پایین تر است عالم اول از این عوالم، "عالم لاهوت" یا عالم ذات بی مثال واجب الوجود خداوند تبارک و تعالی است، عالم دوم "عالم جبروت" یا عالم عقول مجرده است که نور پاک پیامبر اکرم (ص) را هم به عنوان اول ما خلق الله در همین مرتبه می‎دانند، عالم سوم: عالم ملکوت یا عالم امر و فرشتگان است، عالم چهارم: عالم ناسوت است، عالم ناسوت عالم ماده و عالم تضاد و اختلاف است و انسان از نظر وجودی در این عالم قرار دارد، اما در اثر عبودیت و رشد عقلی از این عالم به طرف عوالم بالا سیر صعودی و تکاملی را طی می‎کند ذات پاک پیامبر اکرم (ص) در این سیر صعودی عالی ترین مقام و مرتبه را داراست تا جایی که به مقام سدرة المنتهی و قاب قوسین او ادنی دست می‎یابد.

قیاس اولیت (قیاس به طریق اولی): هر گاه علیت جامع در فرع، اقوی از اصل باشد در اینصورت قیاس فرع بر اصل را قیاس به طریق اولی گویند: مثلا در آیه "ولاتقل لهما اف" که تأفیف بر والدین تحریم گردیده است علت حرمت تأفیف قبح آزار آنهاست، یعنی چون آزار والدین قبیح است لذا تأفیف آنها حرام می‎باشد، پس هر گاه ضرب و شتم شدیدتر از تأفیف آنها باشد حکم حرمت بر آنها نیز بار می‎شود. این قیاس، قیاس به طریق اولی خواهد بود چه آن که قبح آزار والدین (علت حکم) در ضرب و شتم (فرع) بیشتر از تأفیف (اصل) موجود است. یعنی ضرب و شتم برای قبول حکم حرمت ناشی از قبح آزار انسب و اولی از تأفیف می‎باشد.

قیاس: (اصطلاح منطقی و اصولی) در منطق قیاس گفتاری است مرکب از دو یا چند قضیه که تسلیم به آن موجب تسلیم و پذیرش قول دیگر می‎باشد که نتیجه آن است.

قیاس مستنبط العله: قیاسی است که علت آن در لسان دلیل ذکر نشده و به وسیله خود مجتهد به دست آید.