صفحه ۴۰۷

خلاف ظاهرش حمل کنیم، می‎گویند جمع تبرعی کرده است علمای اصول در مقام رفع تعارض بین ادله، به جمع تبرعی متوسل نمی شوند. زیرا آن را حجت نمی دانند و معتقدند جمع تبرعی نه پیش عرف و نه پیش عقل جایگاهی ندارد و دلیل و شاهدی بر صحت چنین جمعی وجود ندارد، مضافا به اینکه اگر چنین جمعی را صحیح بدانیم، موردی برای دو دلیل متعارض باقی نمی ماند بلکه باید تمام اخبار علاجیه را که در باب تعارض وارد شده، حمل بر موارد بسیار نادر کنیم، بدیهی است که چنین حملی غیر منطقی است.

(فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول - ص 158)
حرف ( ح)

حجة الوداع: آخرین حج پیغمبر اسلام (ص) که خانه خدا را بدان و داع نمودند، به آن حجة البلاغ و حجة التمام نیز گویند. بعد از نازل شدن آیه "و اذن فی الناس باالحج یاتوک رجالا و علی کل ضامر یأتین من کل فحج عمیق" و در میان مردم برای حج ندا در ده که پیاده و سوار بر هر شتر لاغری - که از راه دور می‎آیند - رو به سوی تو آورند حج 27، پیامبر اسلام (ص) بعد از ده سال آهنگ حج نمودند و نود هزار یا به نقلی صدو چهارده هزار ملازم رکاب حضرت بودند و آن حضرت در این سفر همه زوجات خویش را به همراه داشتند.

(معارف و معاریف - ج 4، ص 398).

حجت تعبدی: برای توضیح این اصطلاح که ترکیبی از حجیت و تعبد است ناچاریم کلمه حجیت و تعبد را جداگانه تعریف کنیم، حجیت در لغت معتبر بودن را گویند مثل حجیت خبر واحد. و تعبد به معنای اطاعت و خضوع در برابر امری است، حجیت تعبدی یعنی از روی تعبد و بدون چون و چرا پذیرفتن امری شرعی.

(دائرة المعارف تشیع - ج 4، ص 433)

ناوبری کتاب