صفحه ۳۷۶

حلیت و حرمت صفت ذات یا صفت فعل

حلال و حرام هم صفت فعل است و هم صفت ذات و اگر به ذات اطلاق شد به اعتبار فعل است، اگر گفتند مادر یا خواهر حرام است به اعتبار ازدواج با آنهاست، اگر گفتند میته حرام است به اعتبار خوردن آن است، و این باب واسعی است که در همه ابواب فقه جریان دارد؛ مرحوم آیة الله بروجردی این نکته را از محقق قمی نقل می‎کردند و ایشان را تحسین می‎کردند.

تقدم فهم مجتهد به شهرت قدما

مرحوم آیة الله بروجردی با اینکه عنایت داشتند بر خلاف شهرت قدما فتوا ندهند، اما در مساله ای ایشان فتوایی بر خلاف شهرت داشتند، به ایشان عرض کردم شما چگونه بر خلاف بزرگان فتوی می‎دهید؟ فرمودند مثلا فرض بگیرید ما در قرن سوم زندگی می‎کنیم و مرحوم شیخ طوسی و شیخ مفید و... بناست در قرن چهارم بیایند، ما اگر می‎خواستیم فتوا بدهیم می‎گفتیم صبر کنیم تا بزرگانی در قرن بعد بیایند و چیزی بگویند و ما بر اساس گفته آنان نظر بدهیم ! بالاخره ما چیزی را می‎فهمیم بر طبق آن فتوا می‎دهیم.

تداوم ملکیت مورث در وارث

اینکه در باب ارث گفته می‎شود میراثی که به انسان می‎رسد خمس ندارد، شاید علت آن این باشد که وارث وجود تنزیلی میت است. در ملک تغییری حاصل نشده، در حقیقت همان مالکیت مالک است که در وجود فرزندانش تداوم یافته است.

مضارعه و مساقات از مصادیق شرکتند

مضارعه و مساقات و مضاربه هر سه از اقسام شرکتند است. به نظر می‎رسد اگر از این سه نوع شرکت القاء خصوصیت شد می‎توان گفت از نظر اسلام شرکت کار و سرمایه به هر شکل آن صحیح است.

حجیت شهرت در اصول متلقات

مرحوم آیة الله بروجردی می‎فرمودند: مرحوم شیخ در مقدمه نهایه نوشته است که

ناوبری کتاب