آیت‌الله منتظری

بخش چهارم: نکته های فقهی - اصولی

مفاد روایت علی الید

مرحوم آیة الله بروجردی در ارتباط با حدیث علی الید می‎فرمودند معنای "ما اخذت" این است که اگر کسی چیزی را از کسی گرفت عهده دار پرداخت عین آن مال است ولذا اگر آن شئ تلف شد و قیمت آن الان ترقی کرده است باید قیمت روز آن را بپردازد، آنچه موظف به پرداخت آن است در مرتبه اول خود مال است و اگر تلف شده مثل و اگر نشد، قیمت روز آن را باید به صاحبش برگرداند. قابل توجه است بدانیم، روایت علی الید که یکی از محورهای فقه است و به عنوان یک قاعده از آن یاد می‎شود، در کتابهای روایی شیعه نیامده است و از طرق اصل سنت به آن استناد می‎شود.

غیر فتوایی بودن کتاب مکاسب

به مرحوم شیخ انصاری رحمة الله علیه گفتند: به فتاوای شما در [کتاب ] مکاسب می‎شود عمل کرد؟ فرمودند: اگر فتوایی در آن پیدا کردید به آن عمل کنید! ایشان در کتاب مکاسب مطالب را خیلی این طرف و آن طرف انداخته و ابعاد آن را مطرح کرده ولی کمتر نظر داده است.

فتوای ابوحنیفه در نبیذ خرما

در زمان پیامبر اکرم (ص) خرماها را در آب می‎انداختند که مقداری مزه آن عوض شود و این منشاء آن شده که بعدا ابوحنیفه به اشتباه فتوی دهد که با نبیذ خرما می‎توان وضو هم گرفت و خوردن آن اشکال ندارد. بعدا خلفای عباسی از این مسأله سوء استفاده کرده و مشروب خرما می‎خوردند و می‎گفتند ابو حنیفه آن را جایز دانسته است. بالاخره مشروب مست کننده به هر شکل آن حرام است.