آیت‌الله منتظری

مسلم شرعی و یا یک برهان عقلی و یا یک چیزی که به یکی از بدیهیات منتهی شود و الااستدلال کامل نیست.

سیره عقلا

مرحوم آیة الله بروجردی می‎فرمودند: اینکه می‎گوییم "سیره عقلا" یعنی عقل خودم، چون ارتکاز عقلا هم برگشت به این می‎کند که عقل انسان کار آنها را تأیید کند در حقیقت این من هستم که کار دیگران را می‎پسندم و درست تشخیص می‎دهم و این برای من حجت است.

تفاوت وجود و ایجاد

تفاوت بین وجود و ایجاد در اعتبار است، شئ در انتساب به موجد، ایجاد است و نسبت به قابل، وجود.

سیره عقلا در رجوع به اهل خبره

اینکه عقلای عالم به اهل خبره مراجعه می‎کنند به نظر می‎رسد مبنای آن وثوق نفس است والا اگر پدری برای معالجه فرزندش به طبیب مراجعه کرد ولی به طبابت او وثوق پیدا نکرد به نسخه او عمل نمی کند، ملاک در عمل به گفته دیگران وثوق نفس است.

اراده چیست ؟

اراده شوق موکد نیست آنچنانکه مرحوم سبزواری فرموده و مرحوم آخوند خراسانی هم در کفایه از ایشان گرفته - چون آخوند خراسانی مدتی پیش مرحوم سبزوارای درس می‎خوانده - مرحوم ملاصدرا می‎گوید: اراده از سنخ فاعلیت نفس است، چون انسان است که خودش تصمیم می‎گیرد کاری را بکند یا نکند. سقراط پس از آنکه قانون تصویب می‎کند که جام شوکران را بنوشد می‎گوید: من برای اینکه قانون شکسته نشود با اراده خود جام را می‎نوشم، اینکه می‎گویند ارادیت اراده کار خودش است، سخن درستی نیست، این انسان است که اراده را در خودش ایجاد می‎کند و الاجبر لازم می‎آید.