صفحه ۳۲۴

"نصیحت" به معنای تذکر معایب و نواقص و ارائه راهکار برای اصلاح آنها است؛ و "نصیحت در مشهد" یعنی حق تذکر و انتقاد رو در رو در حضور حاکم؛ و "نصیحت در مغیب" یعنی دفاع در برابر تهاجمات بیجا و بی اساس و نیز تذکر در غیاب حاکم، نظیر آنچه متداول است که در روزنامه ها یا مجالس سخنرانی یا تظاهرات آرام، نظریات و خواسته ها و نقص ها و راه اصلاح امور بیان می‎شود.همان، ص 478 و 479.

همچنین آیت الله منتظری، با اشاره به این کلام حضرت امیر(ع) که می‎فرماید: "فلا تکفوا عن مقالة بحق او مشورة بعدل، فانی لست فی نفسی بفوق ان اخطئ و لا آمن ذلک من فعلی الاان یکفی الله من نفسی ماهو املک به منی"همان، ص 479. جمله "لست فی نفسی بفوق ان اخطئ" را دارای دلالت صریح بر جواز تخطئه حاکمان - بویژه حاکمان غیرمعصوم - می‎داند.سید رضی، نهج البلاغه، خطبه 34.

2 - دومین حق مخالف سیاسی، حق فعالیت تشکیلاتی و اقدام سیاسی است. او همچون موافق سیاسی می‎تواند در راستای تبلیغ ایده های خود و اصلاح یا تغییر برنامه های نظام، بر اساس عقل و منطق فعالیت سیاسی و تشکیلاتی داشته باشد.

آیت الله منتظری برای جواز یا وجوب اقدام عملی و نیز حقوق افراد اقدام کننده، به موارد زیر تمسک کرده است:

الف - آیه شریفه: (الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاة و آتوا الزکاة و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و لله عاقبة الامور.) حسینعلی منتظری، دیدگاه ها، ص 479. این آیه بر مبغوض بودن فساد و محبوب بودن اقدامات اصلاحی اهل صلاح در صورت تمکن، دلالت دارد.سید رضی، نهج البلاغه، خطبه 216.

ناوبری کتاب