صفحه ۲۷۶

را انتخاب می‎نمایند که عملا ملتزم به قانون اساسی باشد و از آن تخلف نکند.حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ج 1، ص 562.

6 - شرط ضمن عقد می‎تواند مبتنی بر قید زمانی باشد؛ یعنی مردم می‎توانند مدت تعیین نمایند و تا مدت مشخصی با او بیعت نمایند. در این صورت، ولایت او با انقضای مدت تعیین شده، منقضی می‎شود.همان، ج 1، ص 548.

7 - همان گونه که مردم در انتخاب ولی فقیه نقش تعیین کننده دارند، در برکناری وی از رهبری نیز مؤثرند. مردم می‎توانند وی را در صورت فقدان شرایط یا تخلف وی از تعهدات خود - که در ضمن عقد شرط شده است - از حاکمیت عزل نمایند. در این صورت وی هیچ گونه مشروعیتی نخواهد داشت و حق اعمال ولایت را ندارد.همان، ج 1، ص 575 و 576.

8 - صدور معصیت جزیی و خطا از سوی حاکم - به شرطی که حکومت بر موازین اسلامی باقی باشد - موجب انعزال حاکم نمی شود؛ ولی چنانچه حکومت از چهارچوب اسلامی خارج شود، با رعایت شرایط تدریجی نهی از منکر، قیام بر علیه او جایز بلکه واجب می‎شود.محسن کدیور، نظریه های دولت در فقه شیعه، ص 154 (تقریر نظریه آیت الله منتظری)؛ و نیز، ر.ک : حسینعلی منتظری، دیدگاه ها، ص 256.

9 - در موارد غیر منصوص با روش عقلایی می‎توان به رأی اکثریت مراجعه کرد؛ اما در هرحال حقوق اقلیت محترم است و اکثریت حق تجاوز و اعمال فشار بر اقلیت را ندارد. تقدم رأی اکثریت بر اقلیت تقدم واقعی نیست، بلکه تقدم در مقام عمل و برای حفظ نظام اجتماعی است.حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ج 1، ص 576؛ همو، دیدگاه ها، ص 56 و 256.

10 - ولی فقیه در مقابل مردم پاسخگو است. علاوه بر نظارت عمومی، خبرگان

ناوبری کتاب