آیت‌الله منتظری

یکصد و سیزدهم قانون اساسی، رهبر عالی ترین مقام رسمی کشور محسوب می‎شود.

از این رو رعایت این نکات درباره او اولویت دارد. شایان ذکر است که نباید انتظار داشته باشیم که به همه مباحث و انتقاداتی که مطرح می‎کنیم پاسخ مختصر یا تفصیلی داده شود؛ زیرا به دلیل پیچیدگی مسائل سیاسی و تصمیم گیری های کلان اجتماعی و نیز امکان سوءاستفاده دشمن از آنچه افشا خواهد شد، همیشه بیان انگیزه های مختلف عملکردها وتدابیر سیاسی برای عموم میسر نیست؛ ولی قطعا به نظرات، انتقادات و پیشنهادهای مفید توجه خواهد شد و موارد لازم به اطلاع ولی فقیه خواهد رسید."عبدالله جوادی آملی، پیرامون وحی و رهبری، ص 168؛ محمد تقی مصباح یزدی، پرسش ها و پاسخ ها، ج 1، ص 74 - 72؛ مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ص 1261 - 1209 و 1284. آنچه گفته شد، بیان ویژگی های ساختاری حکومت دینی بر اساس قرائت نصب بود؛ اکنون به این ویژگی ها بر مبنای نظریه نخب می‎پردازیم.محمد تقی مصباح یزدی، پرسش ها و پاسخ ها، ج 1، ص 80 و 81: "اکنون دشمنان اسلام پس از مطالعات روان شناسانه، رمز وحدت امت و پایداری نظام اسلامی را به خوبی شناخته اند؛ آنها دریافته اند قداستی که مردم برای رهبری و ولایت امر قائلند، نظام و انقلاب را بیمه کرده است. از این رو تمام تلاش و همت خود را برای شکستن این قداست به کار گرفته اند، تا چنین وانمود کنند رهبر و مرجع در ردیف دیگر دولتمردان و یا حتی افراد عادی است. آنها چنین القا می‎کنند همان گونه که از وزیر، وکیل و یا یک شخصیت قضایی می‎توان انتقاد کرد، می‎توان از ولی فقیه انتقاد کرد! البته ما نیز معتقد به جواز انتقاد از ولی فقیه هستیم؛ ولی با روش صحیحی که نشانه خیرخواهی و دلسوزی است. به هرحال زمانی که قداست رهبری شکسته شد، دیگر کسی امر او را مطاع نمی داند وعمل کردن به دستورهای او را وظیفه شرعی نمی شمرد و کسی کشته شدن در این راه را شهادت نمی داند. در این هنگام است که دشمن به تمام اهدافش رسیده است؛ زیرا در مواقع بحرانی، دیگر کسی وجود ندارد که با یک فتوا توطئه ها را خنثی کند و کشور را نجات دهد."

ب - شکل حکومت بر اساس نظریه انتخاب

1 - از آنجا که نصب عام در زمان غیبت در مقام ثبوت و اثبات منتفی است و نمی توان پذیرفت که همه فقیهان یا یکی از ایشان از جانب شارع به ولایت سیاسی بر امت نصب شده باشند، بنابراین حکومت اسلامی در زمان غیبت انتخابی می‎باشد و حق تعیین سرنوشت سیاسی و انتخاب حاکم از بین واجدین شرایط به مردم واگذار شده است.همان، ج 1، ص 69 و 70. به عبارت دیگر، ولایت فقیه به معنای "خبری" نیست؛ بلکه به معنای "انشایی" است. آیت الله صالحی نجف آبادی در بیان فرق جوهری میان معنای خبری و انشایی در ولایت فقیه می‎گوید: