صفحه ۲۶۲

ویژگی های حکومت دینی از نگاه آیت الله منتظری

ویژگی های حکومت دینی در تفکر ایشان که در مباحث آینده به آن ها خواهیم پرداخت به قرار زیر است:

1 - او با ارائه و تبیین نظریه انتخاب در حاکمیت دینی - در عصر غیبت - به طور مشروح به استدلال پیرامون آن می‎پردازد و با رد دلایل عقلی و نقلی که نصبیون به آن استناد کرده اند، اساسا امکان عقلی تمسک به نظریه نصب در صحنه حاکمیت را مخدوش و غیرقابل قبول می‎داند.برای آشنایی بیشتر با دیدگاه این دسته و نیز نقد آن ها، ر.ک : کاظم قاضی زاده، اندیشه های فقهی سیاسی امام خمینی، ص 107 - 101. بر این اساس از دیدگاه وی رضایت مردم در مشروعیت حاکمیت دینی تأثیر مستقیم دارد؛ به گونه ای که این رضایت شرط لازم، و همراه با شرایطی که شارع برای حاکم در نظر گرفته است شرط کافی برای مشروعیت حاکمیت دینی به شمار می‎آیند. لذا در اندیشه آیت الله منتظری، حاکم اسلامی - هرچند واجد همه شرایط باشد - بدون رضایت مردم حق حکمرانی ندارد و از مشروعیت برخوردار نیست.حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ج 1، ص 12 - 3 و ص 83 به بعد.

2 - از نگاه ایشان، شکل و ساختار حکومت و نحوه انتخاب، خصوصیات و شرایط انتخاب کنندگان و چگونگی اجرای آن - از سوی شارع - به عقلا واگذار شده است.

این گونه امور در شرایط مختلف زمانی تفاوت می‎کند؛ این که تکیه بر کمیت عددی باشد یا بر کیفیت انتخاب کنندگان، انتخاب حاکم به طور مستقیم باشد یا دو مرحله ای و...، همگی از امور عقلایی غیرمنصوص هستند.همو، دیدگاه ها، ص 499، "پاسخ به پرسش های جمعی از مقلدین"، ‏1380/6/25؛ همو، خاطرات، ج 2، ص 904، پیوست شماره 60، "پاسخ به نامه انجمن اسلامی مهندسین و مرحوم مهندس مهدی بازرگان در ارتباط با مسأله هدف از بعثت انبیاء(ع)"، ‏1372/8/26.

ناوبری کتاب