صفحه ۲۳۱

در پایان کتاب، عهدنامه امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر را که در بردارنده مهم ترین برنامه ها و آداب حکومت اسلامی است از نظر می‎گذرانیم. تا پایان سخن را با کلام آن حضرت (ع) عطرآگین سازیم.

زنجیره سند عهدنامه امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر:

مضامین این عهدنامه شریف و محتویات آن قوی ترین گواه بر صدور آن از منبع و معدن علم الهی است، و خواننده هوشیار با خواندن هر فراز آن پرتوی از علم الهی و بوی خوشی از کلام نبوی را در می‎یابد، همانگونه که مرحوم سید رضی در آغار نهج البلاغه بدان اشاره کرده است.

این عهدنامه را پیش از مرحوم سید رضی (متوفای سال 404 یا 406 هجری) حسن بن علی بن شعبه (متوفای سال 332) در کتاب تحف العقول در باب "آنچه از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده" با اختلاف کمی با آنچه در نهج البلاغه آمده روایت کرده است.عن جعفر بن محمد، عن آبائه، عن علی (ع) انه کتب الی عماله: ادقوا اقلامکم، و قاربوابین سطورکم، و احذ فواعنی فضولکم، و اقصدو اقصدالمعانی. و ایاکم و الاکثار، فان اموال المسلمین لا تحتمل الاضرار. وسایل ‏299/12، ابواب آداب تجارت، باب 15، حدیث 2. و نزدیک به همان مضمون در کتاب دعائم الاسلام عن ابان بن تغلب، قال: قال ابو عبدالله(ع): اتری الله اعطی من اعطی من کرامته علیه، و منع من منع من هوان به علیه ؟ کلا ولکن المال مال الله یضعه عند الرجل و دائع وجوزلهم ان یأکلوا قصدا، و یشربوا قصدا، و یلبسوا قصدا، و یرکبوا قصدا، و ینکحوا قصدا، و یعود و ابما سوی ذلک علی فقراء المؤمنین و یرموا به شعثهم، فمن فعل ذلک کان ما یأکل حلالا، و یشرب حلالا، و یرکب حلالا و ینکح حلالا، و من عدا ذلک کان علیه حراما، ثم قال: "لا تسرفوا انه لا یحب المسرفین" اتری الله ائتمن رجلا علی ما یقول له (خول له - تفسیر عیاشی) ان یشتری فرسا بعشرة الاف درهم و تجزیه فرس بعشرین درهما، و یشتری جاریة بالف و تجزیه جاریة بعشرین دینارا، ثم قال: لا تسرفوا انه لا یحب المسرفین. وسایل ‏366/8، ابواب احکام الدواب، باب 23، حدیث 5. تفسیر عیاشی ‏13/2. با مختصری که در اول آن اضافه کرده آورده است. این کتاب در آغاز عهدنامه می‎نویسد: "و از علی (ع) روایت شده که او عهدنامه ای را انشاء فرموده، و آن کسی که ما

ناوبری کتاب