آیت‌الله منتظری

فایده در اینجا یادآور می‎شویم:

"تجارت و زراعت برای حکومت اشتباهی بزرگ و برای رعیت از جهات مختلف زیانبار است. زیرا اولا کشاورزان و تاجران در خریدن حیوان [برای حمل بار] و کالا برای تجارت و فراهم کردن اسباب سفر در زحمت هستند و هنگامی که سلطان با اموال زیاد و امکانات فراوان وارد معامله شود، دیگران از صحنه رقابت خارج می‎شوند و دچار اندوه و مشکلات فراوان می‎گردند.

از سوی دیگر سلطان گاهی کالاهای فراوانی را از بازار جمع می‎کند و به پایین ترین بها می‎خرد و گاهی با وارد کردن انبوه کالا به بازار قیمت ها را می‎شکند و زیان زیادی به تولید کنندگان و تجار وارد می‎کند.

یا گاهی هنگامی که محصول به ثمر می‎نشیند و روانه بازار می‎شود، دولت آنها را مکلف می‎کند که به فلان مؤسسه یا به فلان قیمت بفروشند، یا گاهی پولها را از بازار جمع می‎کند و کالاها روی دست تولید کنندگان می‎ماند و گاهی بخاطر ضرورت مجبور می‎شوند در کسادی بازار به پائین ترین قیمت بفروشند. و در صورتیکه این روش ادامه پیدا کند و چند بار اتفاق بیفتد تاجران سرمایه خود را از دست می‎دهند و کشاورزان دچار تنگنا می‎شوند، و با بهم خوردن بازار تولید کنندگان و فروشندگان انگیزه خود را برای تلاش و کار از دست می‎دهند و در نهایت به سیستم مالیات که دولت باید با آن اداره شود لطمه وارد می‎شود.

در نهایت هنگامی که کشاورزان از کشاورزی دست بکشند، و سوداگران از تجارت دست بردارند، یا مالیات به طور کلی متوقف می‎شود، یا کاهش می‎یابد؛ و هنگامی که دولت بین از دست دادن مالیات و سودهایی که از تجارت و کشاورزی به دست آورده مقایسه کند، در می‎یابد که چه زیان بزرگی مرتکب شده، و چگونه کشاورزان را که وسیله آبادانی زمین هستند از دست داده و با دخالت در تجارت، بازار را دچار رکود ساخته.