صفحه ۲۰۹

به همه آنچه برای انسان حاصل می‎شود چه با کسب و کار باشد و چه آنچه از زمین استخراج می‎شود. زکات تعلق می‎گیرد همانگونه که ظهور کریمه شریفه: (خذ من اموالهم صدقه تطهرهم و تزکیهم بها)محمد بن مسلم، عن ابی جعفر(ع): فی اهل الجزیه یؤخذ من الموالهم و مواشیهم شئ سوی الجزیه ؟ قال: لا. وسایل ‏115/11، ابواب جهاد عدو، باب 68، حدیث 4. "از اموال آنان صدقه (زکات) بگیر تا آنان را بدان پاک و تزکیه کنی" در این است که از همه اموال آنان می‎توان زکات گرفت، زیرا جمع مضاف ظهور در عموم دارد. پس متعلق زکات به حسب حکم اقتضایی و انشایی همه اموال است، و اینکه از چه چیزهایی باید گرفته شود به گردانندگان جامعه و پیشوایان حق در هر زمان و مکان واگذار شده است، و چون داراییها و اموال مردم به حسب زمان و مکان متفاوت است، و شریعت اسلامی شریعتی جاودانه و برای همه مردم، در همه مکانها تا روز قیامت است، پس بر والی مسلمانان است که در هر عصر و زمانی با توجه به داراییهای مردم و نیازهای زمان، مالیاتهای متناسبی را وضع کند و این قهرا همان صبغه زکات را خواهد گرفت. در شریعت های گذشته هم زکات به همین منوال بوده و متناسب ثروتها و نیازهای زمان تشریع شده بوده است.

سیره پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین (ع) در باب زکات: پیامبر خدا(ص) در زمان خود به عنوان اینکه امام و حاکم مسلمانان بود در زمان خود زکات را در نه چیز قرار داد از آن رو که عمده ثروت عرب در آن زمان و در محدوده حکومت آن حضرت همان نه چیز بوده است و از چیزهای دیگر که درآمدهای جزیی بود صرف نظر فرموده چنانکه روایات صحیحه مستفیضه بر این معنی دلالت دارد، و مفهوم "عفو" که در روایات آمده در صورتی است که اگر عفو نبود حکم بر آن مورد نیز مترتب بود.

برخی از روایات بدین گونه است: در صحیحه زراره و محمد بن مسلم و ابو بصیر و برید بن معاویه و فضیل بن یسار، همه از امام باقر و امام صادق (ع) آمده است، که فرمودند:

ناوبری کتاب