"اسلام بر پنچ چیز بنا شده: بر نماز و زکات و حج و روزه و ولایت." زراره گوید: گفتم: کدامیک از اینها برتر است ؟ فرمود: "ولایت افضل است، زیرا آن کلید همه اینهاست و حکومت است که زمینه انجام دیگر ارکان را فراهم میآورد."عن ابی جعفر(ع): لا یسأل الله عبدا عن صلاة بعد الفریضه و لا عن صدقة بعد الزکاة . وسایل 6/6، ابواب ما تجب فیه الزکاة، باب 1، حدیث 12. و واضح است که اقامه دولت و تشکیل حکومت به وجود یک نظام مالی گسترده که همه نیازها را برطرف کند و به اوضاع جامعه سر و سامان بخشد نیازمند است، و این یکی از محکماتی است که جایی برای تردید در آن نیست.
پس برای پاسخگویی به این نیاز باید یکی از دو راه را در نظر گرفت.
1- گسترش مفهوم زکات بر همه منابع مالی
راه نخست اینکه بگوییم: واژه زکات به همه وظایف مالی که متناسب با نیازمندیها، بر دارائیهای مردم، از سوی حکومت های واجد شرایط قرار داده میشود، اطلاق میگردد. که طبق این تعریف اصل زکات چیزی است که خداوند متعال در کتاب خود دستور به پرداختن و گرفتن آن داده و فرموده است: (اقیموا الصلاة و آتوا الزکاة) "نماز را بپادارید و زکات را بپردازید." و نیز فرموده: (یا ایها الذین آمنوا، انفقوا من طیبات ماکسبتم و مما اخرجنا لکم من الارض)فیما وصی به رسول الله(ص) معاذ بن جبل حین بعثه الی الیمن: "فاخبر هم ان الله قد فرض علیهم صدقة تؤخذ من اغنیائهم فترد علی فقرائهم، فان هم طاعوا لک بذلک فایاک و کرائم اموالهم، و اتق دعوة المظلوم فانه لیس بینه و بین الله حجاب. صحیح بخاری 73/3، کتاب المغازی، بعث ابی موسی و معاذ الی الیمن. "ای مؤمنان از رزق پاکیزه ای که به دست آورده اید و از آنچه برای شما از زمین رویانده ایم، انفاق کنید" از این رو زکات یک وظیفه مالی است که خداوند متعال در اسلام و در ادیان گذشته در کنار نماز - که از مهم ترین وظایف عبادی بدنی است - تشریع فرموده ولی در قرآن اینکه چه بدهید و چگونه بدهید را مشخص نفرموده، بلکه ظاهر آیه دوم این است که