آیت‌الله منتظری

و نقل حدیث کرد برای ما از مالک، از ابن شهاب، از سائب بن یزید، که او گفت: من نوجوانی بودم که به همراه عبدالله بن عتبه بن مسعود، در زمان عمربن خطاب بر بازار مدینه گماشته شده بودیم و از نبطیه یک دهم دریافت می‎کردیم. و نقل حدیث کرد برای من مرا از مالک، که وی از ابن شهاب سئوال کرده که به چه دلیل عمربن خطاب از نبطیه یک عشر دریافت می‎کرده است ؟ ابن شهاب گفت: در زمان جاهلیت از آنان یک دهم می‎گرفتند و عمر آنان را به همین امر ملزم ساخت.الخراج 169/. در کتاب الام شافعی این دو روایت به نقل از مالک آمده است و تهافت بین آن دو به دوگونه توجیه شده است، یکی اینکه عشر در روایت سائب به عشر برای قطنیه حمل شود. دوم اینکه اختلاف به اختلاف در زمانها باز گردد، گفته است: "همه اینها به چگونگی قرارداد مصالحه باز می‎گردد که به رضایت حاکم و آنان وابسته است.الخراج 135/؛ و المصنف ‏335/10، کتاب اهل الکتابین، باب ما یؤخذ من ارضهم و تجاراتهم. این دو روایت را ابو عبید نیز به سند خود از مالک نقل کرده.الموطاء ‏208/1، کتاب الزکات، عشر اهل الذمه. بیهقی نیز به همین صورت به سند خود از مالک آورده است.الموطاء ‏208/1، کتاب الزکات، عشر اهل الذمه. در کتاب نهایه در معنی قطنیه آمده است: "به کسر و تشدید: واحد قطانی است، و آن چیزهایی مانند عدس و نخود و لوبیا و مانند آن است."الام ‏125/4، کتاب الجزیه، ذکر ما اخذ عمر. باز در آن کتاب آمده است: "نبط و نبیط: قبیله معروفی بوده اند که در سرزمین بطایح، بین العراقین زندگی می‎کردند."الاموال 640/،641.