آیت‌الله منتظری

برای ائمه معصومین علیهم السلام بوده است، اگر چه عصمت و مقامات عالیه آنان برای اینان نیست - همانگونه که بارها در مباحث کتاب یادآور شدیم جواهر ‏15/38. - پس امور انفال و از آن جمله امور اراضی به آنان باز می‎گردد. و آنان طبق مصالح می‎توانند به کسی اجازه دهند و یا کسی را از آن منع کنند. و بر همین مبناست که اگر این را به صلاح اسلام و مسلمین می‎دانند می‎توانند به کفار نیز اجازه احیا بدهند، اگر چه تملیک اراضی کشورهای اسلامی به کافر غالبا مخالف مصلحت است، چرا که غالبا مقدمه سلطه آنان بر مسلمانان است.

همه اینها در صورتی است که در زمان غیبت حکومت حقه ای تشکیل گردد. اما در صورتی که به هر دلیل چنین حکومتی تشکیل نشود، ظاهرا صلاح اسلام و مسلمین به خاطر حفظ نظام به اندازه امکان رعایت همان مسائلی است که این دو بزرگوار بیان فرمودند، تا آنگاه که امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) ظاهر گردد و نظر خویش را ارائه فرماید.

مسأله هشتم: حکم زمینهای آباد هنگامی که موات شود

اگر زمینهای آباد به ویرانی گراید و موات شود، اگر اهل آن از آن به طور کلی اعراض کرده باشند و این معنا احراز شود، زمینها به ملکیت امام باز می‎گردد، و حکم آن حکم