آیت‌الله منتظری

غنیمت زمینهای آنان به مسلمانان منتقل نمی شد بلکه بر ملک امام باقی می‎ماند. و ما پس از این به بحث در این زمینه خواهیم پرداخت.

5 - در احیاء الموات قواعد پس از بیان معنی موات گوید: "و آن تنها برای امام (ع) است و گیرنده مالک آن نمی شود گر چه آن را احیا کرده باشد تا هنگامی که امام با ظهور وی به او اجازه دهد، پس با احیا مالک آن می‎شود اگر مسلمان باشد و الا نه... و فرقی بین دو دار [دار الاسلام و دار الکفر] نیست مگر اینکه زمینهای معمور در دارالحرب به ملکیت در می‎آید همانگونه که دیگر اموالشان به ملکیت در می‎آید، و زمینهای مواتشان که مسلمانان از آن حفاظت نکرده اند، باز با احیاء چه توسط مسلمانان و چه توسط کفار به ملکیت در می‎آید، برخلاف زمینهای موات دارالاسلام که کفار با احیا مالک آن نمی شود."خلاف ‏222/2.

6 - درجامع المقاصد آمده است: "و نیز شرط است احیاء کننده مسلمان باشد، پس اگر کافر آن را احیا کرد وی در نظر علمای ما مالک آن نمی شود اگر چه احیا با اجازه امام باشد... ولی حق این است که اگر امام برای احیا در جهت مالک شدن اجازه دهد قطعا تملک حاصل می‎شود، ولی بحث این است که آیا امام این اجازه را می‎دهد یا نه، یعنی آیا کافر صلاحیت و اهلیت این کار را دارد یا نه ؟ آنچه از روایات و کلمات اصحاب استفاده می‎شود این است که کفار مالک نمی شوند، و مرادشان این نیست که امام به وی اجازه تملک داده و با این حال او مالک نمی شود."مبسوط ‏270/3.

7 - در دروس در شرایط تملک با احیا آمده است: "دوم اینکه: احیا کننده مسلمان باشد، پس اگر اهل کتابی که در ذمه اسلام است