مسأله هفتم: آیا اسلام شرط است ؟
بنابراینکه احیاء زمین موات سبب ملکیت رقبه آن باشد - چنانکه به مشهور نسبت داده شده - آیا در این مورد مسلمان و کافر با هم برابرند؟ یا شرط میشود مسلمان باشد و کافر مالک آن نمی شود، اگر چه با اجازه امام باشد؟ و در مورد دوم آیا موجب احقیت و اولویت است یا چیزی را موجب نمی شود؟ در این مسأله سخنان فقهای ما مختلف است. [که برخی را یادآور میشویم:]
[دیدگاههای فقها در مسأله ]
1 - در احیاء موات شرایع آمده است: "و اجازه او [امام ] شرط است، پس هنگامی که وی اجازه داد احیا کننده مالک آن میشود اگر مسلمان باشد، و کافر مالک آن نمی شود و اگر گفته شود در صورت اجازه امام (ع) کافر نیز مالک آن میشود، سخن نیکویی است."عن العبد الصالح (ع) قال: ان الارض لله تعالی جعلها وقفا علی عباده، فمن عطل ارضا ثلاث سنین متوالیه لغیر ما علة اخذت من یده و دفعت الی غیره. وسایل 345/17، ابواب احیاء موات، باب 17، حدیث 1.
2 - در خلاف، کتاب احیاء موات (مسأله 4) آمده است: "اگر امام اجازه داد که ذمی در بلاد اسلام زمینی را احیا کند، در آن صورت با اجازه امام مالک آن میشود، ابوحنیفه نیز همین را گفته. و شافعی گوید: برای امام جایز نیست که چنین اجازه ای را به وی بدهد، و اگر به وی اجازه داد و او احیا کرد مالک آن نمی شود. دلیل ما فرمایش پیامبر(ص) است که فرمود: "هر که زمین مرده ای را احیا کند از آن اوست." و نیز این فرمایش: "هر که بر روی زمین دیوار بکشد از آن اوست" که این فرمایشات عام است و همه را در بر میگیرد."فی سیرة الصاحب الزمان (ع): و یوسع الطریق الاعظم فیصیر ستین ذراعا و یهدم کل مسجد علی الطریق. بحار الانوار 333/52، تاریخ الامام ثانی عشر(ع)،باب 27، حدیث 61.
3 - در مبسوط آمده است:
.jpg)
