دیگران معاوضه کند یا بدون واسطه [معامله پایاپای ] و یا با واسطه پول، هبه نیز که خرد انسان و اعتبار آن را نیکو میشمارد کار نیکی است که در برابر خدمت مفیدی که دریافت کننده هبه انجام داده انجام میشود، و از سوی امام و رهبر صالح کارگزاف بدون ملاک صورت نمی گیرد، و این نکته ای است در خور توجه.
[اعتبار عقلی مسأله ]
از سوی دیگر اعتبار عقلی نیز مساعد همین معناست که باید ارتباط پیشوایان با زمین محفوظ باشد زیرا اینان فرمانروایان شهرها و سیاستگزاران بندگانند و چون زمینها دارای معادن و رودها و کوهها و جنگلها هستند، و این اموال از اموال عمومی است که خداوند برای همه مردم آفریده است، و نظام معاش و معاد آنان بر آن استوار است، اگر فرض شود که اینها با احیا به تدریج از ملکیت عمومی خارج شود و به ملکیت اشخاص درآید، بسا موجب محرومیت فرزندان و نسل های آینده میشود، و قدرت پیشوایان آینده ضعیف میشود، پس عدل و انصاف این را حکم میکند که برای مردم چیزی جز آثار کار و کوشش آنان نباشد، و ملکیت زمین جز تابع آبادانی آن قرار نگیرد، به گونه ای که اگر آبادانی از بین رفت مالکیت نیز منتفی شود، و اگر احیا کننده آن را رها کرد یا تبدیل به ویرانه اش کرد، پیشوای جامعه آن را از دست وی بگیرد و به دیگری که آن را آباد میکند واگذار کند، تا زمینها که منبع تغذیه انسان و همه حیوانات است معطل نماند. و اشاره به همین معنا داشت مرسله یونس، از بنده صالح خداوند [امام موسی بن جعفر(ع)] که فرمود: "زمین از آن خداوند متعال است که آن را وقف بندگان خویش کرده، پس هر که زمین را سه سال پی در پی بدون دلیل معطل گذاشت از دست وی گرفته و به دیگری واگذار میشود."اقتصادنا 659/.(چاپ دیگر 746/7).
.jpg)
