صفحه ۹۱

و هنگامی که اهل کتاب از پرداخت جزیه سر باز زنند، با آنان پیکار می‎شود و زنان و فرزندانشان اسیر می‎شوند و اموالشان نیز فئ محسوب می‎گردد."خلاف ‏237/3. نظیر همین مطلب از ایشان در اول کتاب جزیه های مبسوط آمده است.نهایه 291/. شاید اینکه مجوس را گفته اند شبهه کتابی بودن دارند این است که آنچه اکنون در دست آنان است از کتابهای آسمانی شمرده نشده است، چون کتاب آنان سوزانده شده است. و این مطلبی است در خور پژوهش.

5 - در احکام السلطانیة ماوردی آمده است: "بر ولی امر واجب است بر کسانی از اهل کتاب که ذمه را پذیرفته اند جزیه مقرر دارد تا با پرداخت آن در دارالاسلام استقرار یابند و متقابلا در برابر پرداخت آن، دو حق را ملتزم می‎گردد: یکی آن که آنان را وانهد و دیگر آن که از آنان حمایت کند تا آنکه با وانهادن آنان در آرامش و امنیت زندگی کنند و در حمایت دولت مصون و محفوظ باشند. نافع از فرزند عمر روایت کرده است که گفت آخرین سخنی که پیامبرخدا(ص) فرمود این بود که گفت حرمت مرا در میان افرادی که در ذمه من هستند نگاه دارید.

عرب نیز چون دیگران از آنان جزیه دریافت می‎شود. ابوحنیفه گفته است از عرب جزیه نمی گیرند تا اینکه آنان خوار نگردند.

از کسی که مرتد شده و از دین بیرون رفته و نیز از مادی و بت پرست جزیه گرفته نمی شود. ابو حنیفه گفته است از بت پرست در صورتی که عجم باشد جزیه گرفته می‎شود اما اگر عرب باشد گرفته نمی شود.

اهل کتاب همان یهود و نصاری هستند و کتابشان تورات و انجیل است. مجوس

ناوبری کتاب