آیت‌الله منتظری

نهایت نیز نهایت جواز می‎شود. پس هنگامی که پرداخت جزیه را قبول کردند دیگر جنگ با آنان جایز نیست.

و آیه نیز به تنهایی قبول جزیه از دیگر کفار غیر اهل کتاب را نفی نمی کند. چرا که این از قبیل مفهوم لقب است و مفهوم لقب حجت نیست.احکام السلطانیة 153/. و مراد به اهل کتاب همان گونه که در آن زمانها از این واژه به ذهن پیشی می‎گرفت همان یهود و نصاری هستند و مجوس نیز به خاطر برخی روایات به آنان ملحق شده است، و اختلاف و بحث در غیر آنان است که گفتگو پیرامون آن پس از این خواهد آمد.

در هر صورت بحث در اینجا از چند جهت قابل گفتگو است.

مطلب اول: جزیه از چه کسانی گرفته می‎شود؟

آیا جزیه یهود و نصاری از دیگر کفار نیز گرفته می‎شود یا نه ؟ آیا از عربها نیز گرفته می‎شود؟ [دیدگاه فقها در این زمینه:]

1 - مرحوم شیخ [طوسی ] در کتاب جزیه خلاف می‎گوید:

"مسأله 1 - از بت پرستان جزیه گرفتن جایز نیست چه از عجم باشند و چه از عرب، شافعی نیز همین نظر را دارد. ابوحنیفه گفته است از عجم ها گرفته می‎شود ولی از عرب نه. مالک گوید از همه کفار مگر مشرکان قریشی جزیه گرفته می‎شود. دلیل ما اجماع فرقه امامیه و روایات آنهاست. و نیز گفتار خداوند متعال که می‎فرماید: (فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم) هر جا مشرکین را یافتید بکشید؛ و نیز: (فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب) هر جا