صفحه ۵۹

از آنان گرفته می‎شود، و این از همان چیزهایی است که خداوند به پیامبرش باز می‎گرداند.

و دلیل بر اینکه فئ به معنای بازگشتن است گفتار خداوند است که می‎فرماید (للذین یؤلون من نسائهم تربص اربعة اشهر فان فاؤوا فان الله غفور رحیم) کسانی که زنانشان را ایلاء می‎کنندمغنی 7 / 297. چهار ماه درنگ کنند پس اگر باز گشتند بی گمان خدا آمرزگاری است مهربان. که معنای آن این است که به زندگی زناشویی بازگردند. و نیز این آیه شریفه که فرمود: (و ان طائفتان من المؤمنین اقتتلو افاصلحوا بینهما...حتی تفئ الی امر الله) اگر دو طایفه از مؤمنان با هم پیکار کردند بین آنان آشتی برقرار کنید...تا آنگاه که به امر خدا باز گردند. که دراینجا تفی به معنی ترجع است".بقره (2) / 30. این تفسیر اگرچه همه آن منسوب به امیرالمؤمنین (ع) است ولی اینکه هر چه در آن است روایت از آن حضرت باشد معلوم نیست، و بلکه معلوم است که از آن حضرت نیست برای آنکه مطالبی را در بردارد که نمی توان بدان ملتزم شد. البته در آن مطالب صحیح، مهم مفید هم هست که برای استفاده می‎توان بدان مراجعه نمود.

در هر صورت ظاهر کلماتی که پیش از این گذشت و غیر آن از دیگر کلمات که ملاحظه فرمودید، این است که فئ نزد آنان اسم است برای خصوص آنچه از ناحیه کفار به امام مسلمانان و بیت المال آنان بازگردانده می‎شود، چه به صورت مطلق همان گونه که در تفسیر مذکور آمده است، یا تنها اموالی که بدون جنگ به دست می‎آید چنانکه بیشتر علماء قائل بدان بودند، یا آن چیزهایی که به وسیله جنگ به دست

ناوبری کتاب