صفحه ۵۶

ماوردی از علمای شافعیه است و ما پیش از این گفتیم که شافعی قائل به ثبوت خمس در فئ بوده است و از خلاف نیز نقل کردیم که وی موافق این نظر بوده است و اشکالی نیز در این مورد داشتیم که پیش از این ذکر آن گذشت.

و اما گفتار ماوردی که گفته است اموال صدقات را صاحبان آن می‎توانند خود در میان نیازمندان آن تقسیم کنند، اگر چه در زمان مبسوطالید نبودن امام عادل در نزد ما سخن حق و درستی است، ولی با بسط ید وی به ویژه اگر وی مطالبه کند در آن صورت باید زکاتها به وی پرداخت شود یا در مصرف آن از وی اجازه گرفته شود، چرا که در این مورد روایات زیادی رسیده است که ما در جهت سوم از مباحث زکات آن را مورد گفتگو قرار دادیم.

8 - در مختصر ابوالقاسم خرقی که از فقهای حنابله است آمده است: اموال سه دسته اند: فئ و غنیمت و صدقه؛ فئ آن است که از اموال مشرکین دریافت شده است بدون آنکه اسب و شتری بر آن تاخته باشد، و غنیمت آن است که با لشکرکشی به دست آمده باشد.

در مغنی که در شرح مختصر است آمده است: "فئ آن است که بدون جنگ از مال کفار به مسلمانان بازگردانده شده باشد.

گفته می‎شود "سایه برگشت" یعنی به سوی مشرق متمایل شد. و غنیمت چیزی است که از آنان با جنگ به دست آمده است. غنیمت از غنم که به معنی فایده است مشتق شده، و هر یک از اینها در حقیقت هم فئ است و هم غنیمت، و هر یک با نامی مشخص شده است تا از دیگری متمایز باشد."تفسیر قرطبی 18 / 14. پس در نزد این نویسندگان فئ چیزی است که بدون جنگ به دست آمده باشد و در برابر غنیمت است. ولی مرحوم کلینی فئ را در مواردی دانسته که چیزی با جنگ

ناوبری کتاب