صفحه ۵۴

"سوم: اموالی است که پیشوایان و حاکمان در آن دخالت دارند که سه دسته می‎باشد:

1 - آن دسته که از مسلمانان برای پاکیزه کردن آنان گرفته می‎شود مانند صدقه ها و زکاتها.

2 - غنایم؛ و آن اموالی است از اموال کافران که به وسیله جنگ و قدرت و پیروزی ای که بر آنان حاصل می‎شود در دست مسلمانان قرار می‎گیرد.

3 - فئ؛ و آن اموالی است که از راه بخشش و مصالحه بدون جنگ و لشکرکشی از کفار به مسلمانان بازگردانده می‎شود، مانند صلح و جزیه و خراج و ده یک که از تاجران کفار گرفته می‎شود، و مانند آن است مواردی که مشرکان بگریزند و اموالشان را برجای نهند، یا یکی از آنها در دارالاسلام بمیرد و وارثی نداشته باشد...

و اما چگونگی تقسیم فئ همانند تقسیم خمس است. و به نظر مالک چگونگی تقسیم آن با امام است، اگر صلاح دانست آنها را ذخیره می‎کند برای بلایایی که برای مسلمانان پیشامد می‎کند. و اگر تقسیم هر دو یا یکی از آنها را صلاح دانست، همه آن را بین مردم چه عرب باشند و چه بردگان آزاد شده تقسیم می‎کند."مجمع البیان 2 / 543.

7 - ماوردی نیز می‎نویسد: "باب دوازدهم در تقسیم فئ و غنیمت است، و اموال فئ و غنایم آن چیزی است که از مشرکان به دست می‎آید یا آنکه آنان علت به دست آمدن آن هستند.

و این دو مال در حکم با هم متفاوتند و هر دو با اموال صدقات از چهار جهت تفاوت دارد:

1 - اینکه صدقات از مسلمانان برای پاکیزه ساختن آنان گرفته می‎شود ولی فئ و

ناوبری کتاب