صفحه ۴۸

"در عسل کم یا زیاد آن خمس هست و چون آنها از جنس فئ هستند." آنگاه سید (ره) فرموده است در عسل نه ده یک هست نه پنج یک [نه خمس هست نه زکات ]بدایة المجتهد 1 / 389 ( چاپ دیگر 1 / 342). از کلام ناصر آشکار می‎شود که ایشان قائل به این بوده است که فئ به طورمطلق تخمیس می‎شود؛ و چنانکه گفته شده ایشان از پیشوایان زیدیه بوده اند.

در هر صورت ظاهرا فئ و انفال و انواع جزیه ها و ده یک ها و زکات ها و خمس ها و نیز زمینهایی که با شمشیر گشوده شده است - چنانکه پیش از این گذشت - همه از اموال عمومی و زیر نظر امام هستند و خمس و دیگر مالیاتها به آنها تعلق نمی گیرد، زیرا مالیات بر داراییهای مردم به سود بیت المال و دولت اسلامی وضع می‎گردد و به امام به عنوان اینکه امام مسلمانان است پرداخت می‎شود. و بر اموالی که در اختیار امام است به عنوان اینکه امام است مالیاتی تعلق نمی گیرد، و به همین جهت به طلا و نقره هایی هم که در خزانه دولت اسلامی است زکات تعلق نمی گیرد.

و اشاره به همین مضمون شده در مرسله طولانی حماد که می‎گوید: "در مال خمس زکات نیست به خاطر آنکه نیازمندان مردم روزیهای آنها در اموال مردم قرار داده شده است....و به همین جهت در مال پیامبر و حاکم زکات نیست."تفسیر قرطبی ‏11/8.

و شاید همین مورد نظر باشد در آن روایتی که ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت کرده است که گفت: "به آن حضرت عرض کردم آیا بر امام زکات هست ؟ فرمود: من همه آن را حلال کردم ای ابومحمد! آیا ندانسته ای که دنیا و آخرت از آن امام است، آن را هر کجا بخواهد می‎نهد و به هر که خواهد می‎بخشد."مغنی 7 / 299.

ناوبری کتاب