صفحه ۴۷۱

[تفسیر سوم تحلیل مساکن ]

و اما تفسیر سوم از تحلیل مساکن، یعنی از پولی که خمس بدان تعلق گرفته از سود تجارت و جز آن خانه ای خریده شود، در این صورت اگر در طول سال خریداری شده که از هزینه است و خمس بدان تعلق نگرفته، زیرا خمس پس از کسر مخارج سال است، و الا همان گونه که در باب مناکح گفتیم دلیلی بر تحلیل آن نیست.

بله در جواهر آمده است: "ممکن است از اینکه مناکح و مساکن استثناء شده این معنا اراده شده باشد که از سود سرمایه در سال می‎توان آن را خرید اگر چه بدان خمس تعلق گرفته است، و پس از گذشت سال بیرون کردن آن از مال واجب نیست، بر خلاف دیگر مخارج که تنها به اندازه هزینه یک سال از آن استثنا می‎شود... پس این ایراد وارد نیست که این دو مانند دیگر مخارج است."أبی حمزة، عن ابی جعفر(ع) قال: ان الله جعل لنا اهل البیت سهاما ثلاثة فی جمیع الفئ فقال - تبارک و تعالی -: (واعلموا انما غنمتم من شئ فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل) فنحن اصحاب الخمس و الفئو قد حرمناه علی جمیع الناس ماخلا شیعتنا. والله یا اباحمزة، ما من ارض تفتح و لا خمس یخمس فیضرب علی شئ منه الاکان حراما علی من یصیبه فرجا کان او مالا. (وسائل ‏385/6، ابواب انفال، باب 4، حدیث 19).

به نظر ما در این فرقی که ایشان ذکر کردند خصوصیتی برای مساکن و مناکح نیست، زیرا عرف در مخارج بین چیزهایی که یکبار مصرف است و چیزهایی که باقی می‎ماند فرق می‎گذارد و تقید به سال در قسمت اول است نه در دوم، خواه از مقوله مناکح یا مساکن باشد یا نه؛ و این تعبیر ایشان که فرمودند اگر چه خمس بدان تعلق گرفته است، مورد اشکال است؛ زیرا به مخارجی که در طول سال مصرف می‎شود خمس تعلق نمی گیرد. چنانکه این مطلب آشکار است.

[تفسیرهای مختلف تحلیل متاجر]

[تفسیر نخست تحلیل متاجر]

و اما تفسیر نخست متاجر، یعنی چیزهایی که از غنایم جنگی خریداری می‎شود، چه همه آنها از امام باشد و یا بخشی از آنها، که روایات ذیل دلالت بر جواز و حلیت آن دارد:

ناوبری کتاب