آیت‌الله منتظری

و آیا اینکه می‎گوییم زمینی که از آن ائمه (ع) است برای شیعیان حلال است، بدین معناست که خراج و مالیات نیز نباید بپردازند یا مفهومی فراتر از این دارد؟ [یعنی تصرفات شیعیان در آن زمینها حلال است ولی باید خراج و مالیات را بپردازند.] هر دو محتمل است، و گاهی توهم می‎شود اینکه در روایت آمده "آنچه برای ماست برای شیعیان ماست" به عموم خود دلالت بر تحلیل خمس و انفال به همه اقسام و اصناف آن دارد، ولی ظاهرا موصول در اینجا برای عهد است نه عموم، و بر فرض که برای عموم باشد با روایاتی که دلالت بر مطالبه خمس از سوی ائمه (ع) دارد تخصیص می‎خورد، همان گونه که ما در جای خود این موضوع را به تفصیل مورد گفتگو قرار دادیم.

4 - روایت داود بن کثیر رقی، از امام صادق (ع) که گفت: از آن حضرت شنیدم که می‎فرمود: "مردم همه در پوشش مظلمه ما زندگی می‎کنند مگر اینکه ما آن را برای شیعیانمان حلال کرده ایم."عمر بن یزید قال: سمعت رجلا من اهل الجبل یسأل اباعبدالله(ع)... فقال ابوعبدالله(ع): کان امیرالمؤمنین (ع) یقول: من أحیا ارضا من المؤمنین فهی له و علیه طسقها یؤدیه الی الامام فی حال الهدنة فاذا ظهر القائم فلیوطن نفسه علی ان تؤخذ منه. (وسائل ‏383/6، ابواب انفال، باب 4، حدیث 13).

گاهی به این روایت برای حلال دانستن همه حقوق متعلقه به ائمه (ع) استدلال شده است، که مواردی مانند خمس و انفال و زمینهایی را که با جنگ گشوده شده در بر می‎گیرد؛ ولی شمول آن بر خمس سود تجارت و مانند آن مشکل است؛ بلکه شمول آن بر چیزهایی از انفال که زندگی عموم مردم بر آن متوقف نیست، مانند میراث بدون وارث نیز ممنوع است، ولی در هر صورت دلالت آن بر تحلیل اراضی و مانند آن برای شیعه بدون اشکال است.

5 - روایت حارث بن مغیره نصری، گفت: بر امام باقر (ع) وارد شدم و خدمت آن حضرت نشسته بودم که نجیه وارد شد و اجازه نشستن خواست. آن حضرت اجازه فرمود، نجیه بر روی دو کنده زانو نشست و