اما زمینها، هر زمینی برای ما مشخص شد که اهل آن مسلمان شده اند برای ما جایز است با خریدن یا معاوضه و مانند آن در آن تصرف کنیم.
و اما زمینهای خراج و زمینهای انفال و زمینهایی که اهل آن از آن کوچ کرده اند، باز برای ما مباح شمرده اند که در زمان غیبت در آن تصرف کنیم، و هنگام ظهور حضرت هرگونه که صلاح بداند عمل خواهد شد و ما در تصرف خود گناهکار نیستیم...
اگر گوینده ای بگوید: همه آنچه شما ذکر کردید دلالت بر اباحه تصرف برای شما در این گونه زمینها دارد، ولی دلالت بر این ندارد که تملک آن با خریدن و فروختن برای شما صحیح است، پس وقتی خرید و فروش صحیح نباشد آنچه فرع آن است مانند وقف و میراث و بخشش و مانند اینها هم صحیح نیست؛ در پاسخ وی باید گفت: ما در گذشته زمینها را به سه دسته تقسیم کردیم: زمینهایی که اهل آن مسلمان شده اند، که در دست آنان باقی میماند و ملک آنان است، و این گونه زمینها را میشود خرید و فروش کرد. زمینهایی که با جنگ گرفته شده یا اهل آن بر آن مصالحه کرده اند، که خرید و فروش آن برای ما مباح شمرده شده، چون برای ما هم در آن سهمی هست، اینها اراضی مسلمانان است از این رو میتوان آنها را خرید و فروش کرد. زمینهای انفال و مانند آن، که با خرید و فروش نمی توان آنها را تملک کرد و تنها به ما اجازه تصرف در آن داده شده است."استبصار 60/2، کتاب زکات، باب آنچه برای شیعیانشان از خمس در زمان غیبت حلال فرموده اند.
ظاهر سخن تهذیب آن است که همه زمینها حتی زمینهای خراجیه برای سکونت و زراعت و تجارت و دیگر استفاده ها بدون پرداخت اجرت حلال است و منحصر به مسکن نیست. مگر اینکه گفته شود مباح بودن تصرف منافاتی با اشتغال ذمه نسبت به پرداخت اجاره بها و مالیات آن ندارد. و اما آنچه در مورد انفال فرموده اند ما پس از این درباره آن سخن خواهیم گفت.
5 - در مراسم پس از ذکر خمس مینویسد: "و انفال نیز برای اوست، و آن هر زمینی است که برای گشودن آن اسب و شتری
.jpg)
