صفحه ۴۳۹

[دیدگاه برخی از فقها درباره روایات تحلیل ]

با توجه به آنچه گفته شد باید گفت:

1 - در عوالی اللئالی آمده است: از امام صادق (ع) روایت شده که برخی از اصحاب آن حضرت از وی پرسیده و گفتند: یابن رسول الله، حال شیعیان شما در آنچه خدا شما را بدان اختصاص داده هنگامی که غایب شما در غیبت است و قائم شما در پرده، چگونه است ؟ امام (ع) فرمود: با آنان به انصاف رفتار نکرده ایم اگر آنان را مورد مؤاخذه قرار دهیم، و آنان را دوست نداریم اگر مجازاتشان کنیم، بلکه مساکن آنان را برای آنان مباح می‎کنیم تا عباداتشان صحیح باشد، و ازدواجهایشان را مباح می‎کنیم تا ولادتشان پاک باشد، و تجارتشان را مباح می‎کنیم تا اموالشان پاک گردد.هؤلاء یقولون لا امرة الا لله، و انه لابد للناس من امیر بر او فاجر یعمل فی امرته المؤمن و یستمتع فیها الکافر و یبلغ الله فیها الاجل و یجمع به الفئ و یقاتل به العدو و تأمن به السبل و یؤخذ به للضعیف من القوی حتی یستریح بر و یستراح من فاجر. (نهج البلاغه، فیض / 125، لح 82، خطبه 40).

این روایت به نقل از وی در مستدرک نیز آمده است:اسد حطوم خیر من سلطان ظلوم، و سلطان ظلوم خیر من فتن تدوم. (بحارالانوار ‏359/72. (چاپ ایران ‏359/75) کتاب العشرة، باب 81، حدیث 74).

این روایت مرسل [فاقد. رنجیره سند] است و عناوین سه گانه [ مساکن و مناکح و متاجر] جز در این حدیث نیامده است. بله وجود این عناوین در کلام شیخ و دیگر اصحاب ما بسا موجب وثوق بشود که آنان به روایات معتبری دست یافته اند.

و آیا مراد پرسشگر از "آنچه خدا شما را بدان اختصاص داده" زمینها و املاکی است که متعلق به اشخاص آنان (ع) است، یا اینکه مراد از آن چیزهایی مانند خمس و انفال است که ما گفتیم برای منصب امامت است نه برای شخص امام معصوم، به ویژه انفال که از اموال عمومی است که خداوند متعال برای عموم مردم آفریده است ؟ در این مورد دو احتمال است و شاید ظاهر کلام احتمال دوم باشد همان گونه که در کلام اصحاب آمده است.

ناوبری کتاب