آیت‌الله منتظری

[پژوهش پیرامون روایات تحلیل ]

اکنون که این مسأله دانسته شد لازم است این موضوع مورد پژوهش قرار گیرد که آیا "تحلیل" از سوی ائمه (ع) تنها در مورد خمس و انفال است ؟ یا اینکه منحصر به زمان غیبت است ؟ یا تنها برای نکاح و مسکن و تجارت است ؟ یا اینکه فقط برای نکاح است ؟ یا اینکه در مورد انفال و سهم امام (ع) از خمس است نه دیگر سهام اصناف سه گانه خمس ؟ یا تنها منحصر به انفال یا برخی از اقسام آن است ؟ یا اینکه به طور کلی بگوییم روایات تحلیل مورد پذیرش نیست و در هر شرایطی تصرف در انفال وابسته به اجازه حاکم مسلمانان و اداره کننده امور آنان در هر زمان است ؟ برای هر یک از دیدگاههای فوق گویندگانی است.

اما پیش از ورود در بحث باید گفت: ما پیش از این در کتاب خمس گفتیم که خمس حقی است واحد و مالیاتی است اسلامی که برای منصب امامت قرار داده شده که در روایت کتاب محکم و متشابه از آن به عنوان "حق حکومت" یاد شده است، و برای اداره شؤون رهبری و حکومت اسلامی تشریع شده و از جمله مصارف آن برطرف کردن نیاز تهیدستان سادات که شاخه های درخت نبوتند - به جای زکات - می‎باشد.

و انفال اموال عمومی است که خداوند متعال آنها را برای عموم مردم آفریده و زیر نظر امام که اداره کننده جامعه و نماینده مردم است قرار داده تا در جهت مصالح امامت و امت به کار گرفته شود، و نوع بشر در حیات خویش نه از این اموال بی نیازند و نه از حکومتی که امور جمعی آنان را اداره کند، و بر این دو اساس حیات و بقای بشر مبتنی است.

پس اگر گفته شود همان گونه که برخی گفته اند که در زمان غیبت امام زمان (عج) بر مسلمانان تأسیس دولت اسلامی برای اجرای حدود و احکام اسلام واجب نیست، و این عصر هر چند هم طولانی شود زمان هرج و مرج است و اسلام امر مردم را به