آیت‌الله منتظری

و روایات دیگری که در این زمینه رسیده است.

تفسیر آخر روایت حفص در نقل کافی نیامده است، و ظاهرا این سخن صدوق است.کافی ‏538/1، کتاب الحجة، باب الفئ و الانفال. برخی گفته اند "افسیکون" معرب "أبسکون" شهری کوچک نزدیک دریای خزر است که دریا بدان نامیده شده و اکنون زیر آب رفته است، ولی این با جمله ای که می‎گوید "جهان را دور می‎زند" تناسب ندارد.

در هر صورت بی تردید نزد ما دریاها از انفال است و همچنین شطها و رودهای بزرگ، زیرا ما پیش از این بارها گفتیم ملاک در اینکه چیزی از انفال باشد این است که از اموال عمومی باشد که در ملکیت اشخاص نیست، چون از نتیجه کار آنان به دست نیامده است. و اینکه "دریاها" در روایات باب نیامده شاید بدین خاطر بوده که در آن زمانها کمتر مورد ابتلای جامعه بوده است. و اما در زمان ما همه دولت ها و حکومت ها بدان اهتمام می‎ورزند و از صید و معادن و جواهر آن استفاده می‎برند و برای کشتیرانی مورد بهره برداری قرار می‎دهند؛ و اینکه گفته شده انفال و یا همه دنیا برای امام است، معنای آن این نیست که برای شخص امام معصوم است، بلکه بدین معناست که برای مقام امامت و رهبری مسلمانان است، اینها اموال و امکانات عمومی است که خداوند آن را برای همه مردم آفریده است، همان گونه که می‎فرماید: (خلق لکم ما فی الارض جمیعا) کافی ‏408/1 و 409، کتاب الحجة، باب أن الارض کلها للامام (ع). همه آنچه را در زمین است برای شما آفرید، ولی اختیاردار آن امام عادلی است که اداره کننده امور جامعه است، تا با برنامه ریزی و مدیریت خود به روش صحیح، درگیری و اختلاف و ستمگری و فساد را در جامعه ریشه کن سازد.

و مانند همین است جو و فضا به لحاظ راههای هوایی و حق عبور و مرور و حریم