او نیز برای اوست؛ و اگر درنگ کرد [از ولایت کسی ] تا مرد، در صورتی که ولیی نداشته باشد میراث وی گرفته میشود و در بیت المال مسلمانان قرار داده میشود."قال رسول الله(ص): انا اولی بکل مؤمن من نفسه؛ فمن ترک دینا او ضیعة فالینا، و من ترک مالا فلورثته، و انا مولی من لا مولی له ارث ما له و افک عانه. (سنن بیهقی 243/6، کتاب الفرائض، باب من جعل میراث من لم یدع وارثا).
در وسائل آمده است: "این روایت حمل بر آن میشود که مراد از بیت المال مسلمانان همان بیت المال امام (ع) است، زیرا اوست که متکفل احوال آنان است، یا اینکه حمل بر تقیه میشود زیرا موافق نظر عامه است، یا اینکه تفضلی است از سوی امام (ع) و در حقیقت ایشان اجازه فرموده اند که مال ایشان به نیازمندان مسلمانان داده شود همان گونه که پیش از این گفتیم و بعدا هم خواهیم گفت."السائبة لیس لاحد علیها سبیل فان والی احدا فمیراثه له و جریرته علیه، و ان لم یوال احدا فهو لاقرب الناس لمولاه الذی اعتقه. (وسائل 550/17، ابواب ولاء ضمان الجریرة، باب 3، حدیث 10).تهذیب 395/9، کتاب مواریث، باب زیادات، ذیل حدیث 15؛ و نیز وسائل، ذیل خبر فوق. و ما پس از این چگونگی جمع بین این روایات و روایات پیشین را یادآور خواهیم شد.
2 - صحیحه سلیمان بن خالد، از امام صادق (ع) که گفت: از آن حضرت از برده ای که بدون ولایت ضمانت آزاد شده پرسیدم، فرمود: "می تواند در پوشش ولایت هر کس خواسته باشد قرار گیرد و هر کس ولایت او را پذیرفت باید جریمه های مالی او را بپردازد و میراث او از آن اوست." گفتم: اگر بدون اینکه در پوشش ولایت کسی باشد از دنیا برود؟ فرمود: "مال او در بیت المال مسلمانان قرار داده میشود."معاویة بن عمار، عن ابی عبدالله(ع) قال: سمعته یقول: من اعتق سائبة فلیتوال من شاء، و علی من والی جریرته و له میراثه، فان سکت حتی یموت اخذ میراثه فجعل فی بیت مال المسلمین اذا لم یکن له ولی. (وسائل 549/17، ابواب ولاء ضمان الجریرة، باب 3، حدیث 9).
.jpg)
