صفحه ۴۰

تمام فئ را از آن خدا و رسول و ذی لقربی و... قلمداد کرده است توسط آیه ای که در سوره انفال آمده نسخ شده است. آیه انفال این است (واعلموا انما غنمتم من شئ فان لله خمسه وللرسول ولذی القربی و الیتامی و المساکین وابن السبیل) که این آیه آیه سوره حشر که یک پنجم از غنیمت را برای صاحبان فئ و مابقی را برای دیگر مردم و کسانی که برای به دست آوردن آن جنگیده اند قرار داده نسخ کرده است."کافی ‏543/1، کتاب الحجة، باب الفئ و الانفال، حدیث 5.

در تفسیر قرطبی نیز آمده است: "گروهی از دانشمندان گفته اند گفتار خداوند متعال (ما افاء الله علی رسوله من اهل القری) با آیه ای که در سوره انفال آمده و یک پنجم را برای موارد مذکور و چهار پنجم را برای رزمندگان برشمرده نسخ شده است. در ابتدای اسلام غنیمت بین موارد مذکور تقسیم می‎شد و به کسانی که برای آن جنگیده بودند چیزی داده نمی شد، که بدین وسیله نسخ گردید. این قول یزید بن رومان و قتاده و جز آنان است و مانند این را مالک نیز گفته است."وسائل ‏366/6، ابواب انفال، باب 1، حدیث 5. اما اشکالی که بر نظریه قتاده و دیگران وارد است این است که اولا موضوع حکم در اینجا فئ است ولی در آیه خمس غنیمت است و بیشتر علماء بین این دو فرق می‎گذارند به خاطر اینکه در مفهوم فئ به دست آمدن مال بدون جهاد فرض شده است ولی مفهوم غنیمت کسب مال در جنگ است. گر چه می‎توان این تفاوت را مورد مناقشه قرار داد.

ثانیا ظهور واژه (غنمتم) این است که غنیمت توسط رزمندگان به دست آمده است و جمله (فما اوجفتم علیه من خیل و لارکاب) آنچه بدون تاختن اسب و شتر به دست آورده اید - به صراحت به دست آمدن مال در جنگ را نفی می‎کند بلکه تسلط رسول الله توسط خدا صورت پذیرفته است. و ظاهرا موضوع دو آیه فئ در

ناوبری کتاب