آیت‌الله منتظری

در نمی آید و برای امام است به نظر برخی از علمای ما و تصرف در آن مگر با اجازه امام جایز نیست. و به نظر دیگران همه مسلمانان در آن یکسان هستند.

و اگر ظاهر نباشد به نحوی که استحصال آن جز با کار و تلاش عملی نمی شود، به نظر بعضی از علمای ما مال امام است، و به نظر دیگران برای همه کسانی است که در دستیابی بدان و احیاء آن از دیگران پیشی گرفته اند..."مبسوط، ‏274/3. در مورد حکم معادن و تفصیل بین معادن آشکار و پنهان و اقوال مختلف در مورد آن می‎توان به کتاب مغنی ابن قدامه نیز مراجعه نمود.مبسوط، ‏277/3.

7 - در سرائر به هنگام برشمردن موارد انفال می‎نویسد: "معادنی که در دل بیابانها و قله کوهها است ملک امام است و از انفال می‎باشد، اما آنچه در زمینهای مسلمانان و آنچه در تصرف آنان قرار دارد دیگر از امام (ع) نیست، و نیز آنچه در زمینهای مفتوح عنوة واقع است."شرایع، ‏278/3 (چاپ دیگر،796/).

از تفسیر فقها در مورد معادن آشکار و پنهان دو تفسیر مختلف به دست می‎آید:

1- مراد از آشکار آن معادنی باشد که قابل رؤیت است و روی زمین قرار دارد، و پنهان آنهاست که در عمق زمین است و نیاز به کندن و استخراج دارد.

2- مراد از آشکار آن معادنی است که نیاز به کار و تصفیه نداشته باشد بلکه به خودی خود خالص و تصفیه شده است اگر چه در عمق زمین قرار داشته باشد، و معادن پنهان آنهاست که نیازمند کار و تصفیه باشد مانند طلا و نقره و مس که به صورت تکوینی با خاک و سنگ درآمیخته است و نیاز به حرارت و ذوب و تصفیه دارد، اگر چه در روی زمین قرار گرفته باشد.

شهید در مسالک در تفسیر معادن آشکار گوید: "آشکار آن معادنی است که جوهر آن بدون کار به دست آید و سعی و تلاش تنها برای جمع آوری آن مبذول شود، و تحصیل آن گاهی آسان است و گاهی با