صفحه ۳۷۰

8 - غنایمی که رزمندگان بدون اجازه امام به دست آورده اند. یکی دیگر از چیزهایی که برای امام به عنوان امام است، غنیمت هایی است که رزمندگان بدون اجازه امام به دست آورده اند. این مسأله در بین اصحاب ما مشهور است و بلکه ادعای اجماع بر آن شده است.

[فتاوای برخی فقها در مسأله ]

1 - در کتاب فئ خلاف (مسأله 16) آمده است: "اگر گروهی در سرزمینی که در حال جنگ با مسلمانان هستند وارد شوند و بدون اجازه امام بجنگند و غنیمتی به دست آورند، این غنیمت ویژه امام است؛ ولی همه فقهیا [غیر شیعه ] در این مسأله نظر مخالف دارند. دلیل ما اجماع فرقه امامیه و روایات آن هاست."عن ابن عباس فی خطاب رسول الله(ص) لوفد عبدالقیس، قال: امرکم باربع و أنهاکم عن اربع؛ امرکم ان تشهدوا ان لا اله الا الله و تقیموا الصلاة و تؤتوا الزکاة و تعطوا من المغنم سهم الله - عزوجل - و الصفی. (سنن بیهقی ‏303/6، کتاب تقسیم فئ و غنیمت، باب سهم الصفی ) .

2 - و در کتاب السیر همان کتاب (مسأله 3) آمده است: "اگر گروهی بدون اجازه امام بجنگند و مالی را به دست آورند، امام مخیر است، اگر بخواهد از آنان می‎گیرد و اگر بخواهد در دست آنان باقی می‎گذارد، اوزاعی و حسن بصری نیز همین نظر را گفته اند. و شافعی گفته است: خمس آن را از آنان می‎گیرند؛ و ابوحنیفه گفته است: تخمیس نمی شود. دلیل ما اجماع فرقه امامیه و روایات آنهاست."کان للنبی (ص) سهم یدعی سهم الصفی، ان شاء عبدا و ان شاء امة و ان شاء فرسا یختاره قبل الخمس. (سنن بیهقی ‏304/6، کتاب تقسیم فئ و غنیمت، باب سهم الصفی ).

نظر شافعی که گفته است خمس آن از آنان گرفته می‎شود به عموم آیه شریفه: (واعملوا انما غنمتم) است که می‎فرماید: هر چه را به غنیمت گرفته اید باید خمس آن را بپردازید، که با اجازه و بدون اجازه را در بر می‎گیرد. و نظر ابوحنیفه به این است که این یک نوع کسب مباح است در یک جهاد غیر مشروع، مانند گردآوری هیزم و یا چیدن علف.

ناوبری کتاب