آیت‌الله منتظری

"اجام به کسر همزه و فتح آن و نیز همزه با مد (آجام) جمع اجمه - با حرکت مفتوح -: سرزمینی است که از نی پوشیده شده است."لسان العرب ‏8/12. ظاهرا حکم هر دو [جنگلها و زمینهای نیزار] یکی است، زیرا هر دو از مظاهر طبیعت اند که متعلق به اشخاص بخصوصی نیستند، پس هر دو ویژه امامند.

از آنچه ما گفتیم و نیز از اطلاق روایات، و عموم حکم که در مورد جنگلها و قله کوهها و عمق بیابانها گفته شده استفاده می‎شود که همگی دارای یک حکم هستند، چه در اراضی عنوة باشند و چه در مجاور زمینهای آباد شده که مالک شخصی دارد، مگر آن مواردی که عرفا حریم زمینهای آباد شده محسوب می‎گردد.

پس آنچه توهم شده که انفال ویژه زمینهایی است که مجموعه آن در اختیار امام است، با توجه به آنچه گفتیم ضعف آن آشکار می‎شود.

گفته نشود که بین روایات این باب و آنچه دلالت دارد که زمینهای مفتوح عنوة برای همه مسلمانان است "عموم و خصوص من وجه"مجمع البحرین 460/. است، پس چرا در مورد اجتماع اخبار باب بر آنها مقدم دانسته می‎شود؟ که در پاسخ گفته می‎شود: با جنگ و پیروزی تنها املاک دایر و آباد کفار به مسلمانان منتقل می‎شود و به ملکیت آنان درمی آید، اما زمینهای موات و کوهها و بیابانها و جنگلها به همان ویژگی اولیه خود که برای امام است باقی می‎ماند.[پس روایات مربوط به اراضی مفتوح عنوة شامل اینها نمی شود تا توهم تعارض به وجود آید].